Kim są uczestnicy Buberowskiego dialogu?

Abstract

Tekst jest próbą eksplikacji sensu „Ja” i „Ty”, jako kategorii kluczowych dla dialogiki Martina Bubera. Kategorie te rozważam w perspektywie genezy człowieka oraz w kontekście ludzkiego interpersonalnego istnienia, przy czym u Bubera orzeczenie „dialogiczności” jako specyficznej jakości ludzkiego egzystowania ma przede wszystkim status deskryptywny, a dopiero wtórnie i pośrednio – preskryptywny. Zwracam uwagę na transcendentny status Ty względem Ja oraz na znaczenie dystansu między nimi. Uwzględniam „imienny” wymiar Ja i Ty, decydujący o swoistości osoby i o jej zdolności do usłyszenia zagadnięcia i udzielenia odpowiedzi na nie. Owocem spotkania Ja z Ty jest rozpoznanie przez Ja bliźniego, którym jest ono względem spotykanego osobowego Ty. Bycie Ja oraz bycie Ty może być rozpoznane pod warunkiem, że są one zdolne do przekroczenia immanentnej sfery kultury, bowiem zagadnięcie Ja przez Ty ma źródło w transcendencji Boskiego Ty i nie może być interpretowane w immanentnym kontekście kultury.

This article tries to explain the meaning of „I” and „Thou” as categories essential for Martin Buber’s philosophy of dialogue. I consider these categories in a context of human’s origin and interpersonal existence. Buber’s statement of ‘dialogity’ as a specific quality of human existence has, first of all, descriptive status, and then – indirectly and secondarily – prescriptive one. I take special notice of a transcendent position of Thou towards I and distance between them. I also take under consideration „nominal” matter of I and Thou, which decides on one’s individuality and their ability to listen and answer. The result of I and Thou meeting is recognizing in I a fellow-man towards Thou. Being I and being Thou can be identified only if they are able to cross immanent cultural sphere. This is because addressing I by Thou had its beginning in transcendentalism of divine Thou and can not be interpreted in immanent context of culture as autonomous cultural area.