Etyka w polskiej szkole w opiniach nauczycieli praktyków (analiza danych jakościowych)

Abstract

The article presents the results of empirical analysis of the transcription of twenty-two in-depth free interviews conducted with ethics teachers, teaching this subject in Polish schools at various levels of education. The first part of the article describes the socio-political and ideological context of introducing the subject of ethics to Polish schools. The next one presents motivations of students choosing this subject and a sometimes critical evaluation of the core curriculum for this subject made by teachers. The core curriculum does not take into account the ethical sensitivity of students focused rather on the problems of practical ethics than philosophical ethics. The last part of the text describes a “figure of loneliness” of an ethics teacher in a Polish school and presents a hypothesis regarding the axiological silence prevailing in Polish families.

W artykule zostały przedstawione wyniki empirycznej analizy transkrypcji dwudziestu dwóch pogłębionych wywiadów swobodnych przeprowadzonych z nauczycielami etyki, uczącymi tego przedmiotu w polskich szkołach na różnych poziomach edukacji. Pierwsza część artykułu opisuje społeczno-polityczny i ideologiczny kontekst wprowadzania przedmiotu etyka do polskich szkół. Kolejna przedstawia motywacje uczniów wybierających ten przedmiot oraz krytyczną czasami ocenę podstaw programowych do tego przedmiotu dokonaną przez nauczycieli. Podstawy programowe nie uwzględniają wrażliwości etycznej uczniów, skoncentrowanej raczej na problemach etyki praktycznej niż etyki filozoficznej. W ostatniej części tekstu opisano „figurę samotności” nauczyciela etyki w polskiej szkole oraz hipotezę dotyczącą aksjologicznej ciszy panującej w polskich rodzinach.