Mechanizmy działania fikoliny H jako czynnika odporności wrodzonej

Abstract

Fikolina H jest surowiczą cząsteczką rozpoznającą wzorce (PRR), posiadającą zdolność wiązania grup acetylowych i reszt cukrowych. Skompleksowana z proteazami serynowymi MASP fikolina wiąże ligandy na powierzchni drobnoustrojów, co prowadzi do aktywacji układu dopełniacza na drodze lektynowej. Pomimo, że fikolina H często w literaturze przedstawiana jest jako czynnik odporności wrodzonej, opisano jedynie kilka przykładów bakterii rozpoznawanych przez tę lektynę. Jedną z nich jest Hafnia alvei – oportunistyczny patogen, którego lipopolisacharyd (w przypadku niektórych szczepów) zawiera motywy cukrowe wiązane przez fikolinę H. Celem przedstawionej rozprawy doktorskiej było określenie roli fikoliny H w odporności wrodzonej. Badano zdolność tej cząsteczki do zabijania bakterii, modulacji odpowiedzi komórkowej na LPS i jej udział w aktywacji układu krzepnięcia. Ponadto, by ocenić kliniczne znaczenie przeciwzakaźne fikoliny H, mierzono stężenia tego białka (i cząsteczek występujących z nim w kompleksach) w próbach surowicy pacjentów poddawanych operacji korekcji wrodzonych wad serca. W niniejszej pracy dowiedziono, że fikolina H stanowi ważny czynnik odporności wrodzonej, który może działać na trzech różnych płaszczyznach. Po pierwsze, prowadzi do zabijania bakterii poprzez ich aglutynację, ułatwianie fagocytozy czy też w wyniku inicjacji kaskady dopełniacza, powodującej lizę komórki. Po drugie, fikolina H może przyczyniać do hamowania rozwoju infekcji poprzez unieruchomienie patogenu w miejscu zakażenia przez tworzący się skrzep. Wykazano bowiem, że badane białko bezpośrednio wiąże i aktywuje ludzki fibrynogen, przez co może uczestniczyć w aktywacji układu krzepnięcia. Po trzecie, udowodniono, że fikolina H jest zaangażowana w odpowiedź komórkową indukowaną endotoksyną. Preinkubacja fikoliny z LPS hamowała aktywację NF-κB w komórkach i wydzielanie chemokin prozapalnych. Jednak, mimo, że badania in vitro udowodniły anty-bakteryjny charakter fikoliny H, nie zaobserowano różnic w stężeniu tego białka między surowicami pacjentów bez powikłań a cierpiącymi na pooperacyjne zakażenia. Zaobserwowano natomiast niższe stężenia badanego białka i MAp44 (kontrolującego aktywację dopełniacza na drodze lektynowej) w próbach surowicy pacjentów z pooperacyjnym SIRS (z uszkodzeniami wielonarządowymi) w odniesieniu do grupy kontrolnej. Otrzymane wyniki wskazują na konieczność kontynuowania badań w celu wyjaśnienia klinicznego znaczenia fikoliny H wobec zakażeń.