Ocena stanu ekologicznego rzek Łódzkiej Aglomeracji Miejskiej i Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich z wykorzystaniem makrobezkręgowców bentosowych

Abstract

Przez Łódź przepływa 18 rzek i strumieni, większość z nich zatraciła jednak swój naturalny charakter. W wyniku urbanizacji i związanym z nią rozwojem Łodzi przemysłowej większość z nich uległa degradacji i obecnie płynie krytymi lub odkrytymi kanałami. W niedalekim sąsiedztwie miasta Łodzi znajduje się obszar Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich, który zachował swój naturalny charakter. W pracy podjęto próbę charakterystyki płynących przez te obszary rzek pod kątem panujących w nich warunków fizyczno-chemicznych, hydrologicznych, morfologicznych, występujących w nich zgrupowań makrobezkręgowców bentosowych, jak również przeprowadzono klasyfikację jakości wody w badanych rzekach przy użyciu metod wykorzystujących bezkręgowce wodne. Badania prowadzono w roku 2011 i 2012 w regularnych odstępach czasu. Przeprowadzone badania parametrów fizyczno-chemicznych i hydrologicznych dały obraz warunków, jakie panują w badanych rzekach. Rzeki ŁAM różnią się znacząco pod kątem badanych parametrów od rzek PKWŁ. Wykazała to przeprowadzona analiza statystyczna, która wyraźnie oddzieliła te dwie grupy rzek od siebie. Zgromadzony materiał w postaci makrobezkręgowców bentosowych z sześciu badanych rzek przyczynił się do lepszego poznania składu taksonomicznego tej grupy zwierząt wód płynących Łodzi i okolic. Dzięki przeprowadzonym badaniom na dwóch różnych grupach rzek możliwe było zaobserwowanie procesów i zależności między zgrupowaniami makrozoobentosu. Wskazano elementy, których obecność w cieku wydaje się niezbędna dla formowania się i zachowania bogactwa taksonomicznego ekosystemu wodnego (w szczególności w odniesieniu do taksonów wrażliwych). Zbadano również zależności między występującymi w badanych rzekach bezkręgowcami a parametrami mogącymi mieć wpływ na strukturę ich zgrupowań. Wyniki klasyfikacji wód za pomocą dostępnych wskaźników dały uproszczony obraz warunków, panujących w badanych ekosystemach.