Pamięć drugiej wojny światowej we współczesnym rosyjskim dyskursie historycznym

Abstract

Niniejsza dysertacja zawiera syntetyczne omówienie zagadnień związanych z obecnością we współczesnym rosyjskim dyskursie historycznym problematyki pamięci drugiej wojny światowej. Praca składa się z dwóch części. Pierwsza z nich omawia kwestie metodologiczne, wskazując – w szczególności – na prace amerykańskiego badacza Jamesa V. Wertscha, jako na główne źródło inspiracji teoretycznych. W części tej omówione zostały również zagadnienia związane z genetycznymi oraz prawno-intytucjonalnymi uwarunkowaniami funkcjonowania współczesnego rosyjskiego dyskursu historycznego. Część druga pracy skoncentrowana jest na prezentacji określonych przykładów dyskursu historycznego wyselekcjonowanych ze względu na ich relację względem dyskursu oficjalnego oraz na typ publikacji. Jako reprezentatywne dla oficjalnego dyskursu historycznego omówione zostały wybrane: podręczniki szkolne, wystąpienia uczestników konferencji naukowych oraz teksty badaczy (Machmuta Gariejewa, Olega Rżeszewskiego, Natalii Narocznickiej i innych). Jako szczególny przykład dyskursu oficjalnego wskazane zostało również czasopismo „Wojenno-Istoriczeskij Żurnał”. Ilustrację dyskursu nieoficjalnego, z kolei, stanowią odwołania do popularnych wizji wojny mieszczących się w nurcie tzw. folk-history, ze szczególnym uwzględnieniem publikacji autorstwa Jurija Muchina. Osobne miejsce w ramach prezentacji nieoficjalnego dyskursu historycznego zajmują odwołania do tekstów badaczy sytuujących się w opozycji względem narracji oficjalnych (Wiktor Suworow, Mark Sołonin, Borys Sokołow i inni).