Wiedza a racjonalność działania

Grobler, Adam

dc.contributor.author	Grobler, Adam
dc.contributor.editor	Maciaszek, Janusz
dc.date.accessioned	2020-12-30T11:41:54Z
dc.date.available	2020-12-30T11:41:54Z
dc.date.issued	2020
dc.identifier.citation	Grobler A., Wiedza a racjonalność działania, [w:] Analiza, racjonalność, filozofia religii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Kleszczowi, Maciaszek J. (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020, s. 189-204, doi: 10.18778/8220-034-8.13	pl_PL
dc.identifier.isbn	978-83-8220-034-8
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11089/32995
dc.description	W tekście polemizuję z odchyleniem pragmatycznym (pragmatic encroachment), które relatywizuje standardy wiedzy lub przypisywania wiedzy do kontekstu określonego przez poziom ryzyka związanego z możliwością błędu. Klasyczny przykład bankowy jest zreinterpretowany w świetle rozróżnienia między wiedzą a opartym na niej przewidywaniem i uwzględnienia klauzuli ceteris paribus. Pokazuję, że na podstawie wiedzy użytej do sformułowania przewidywania nie da się oszacować prawdopodobieństw istotnych dla racjonalnego wyboru działania. W innych przykładach wzrostowi ryzyka rzekomo odpowiedzialnemu za wzrost standardów wiedzy towarzyszą poznawcze powody uchylenia odpowiedniej klauzuli ceteris paribus. Wreszcie pokazuję, że znane z literatury przykłady wycofania się z własnego roszczenia do wiedzy są wątpliwie lub mogą być umotywowane względami niezależnymi od zmian poziomu ryzyka. Ostatecznie twierdzę, że od poziomu ryzyka zależą nie tyle standardy wiedzy, ile sposób zastosowania wiedzy do wyboru działania.	pl_PL
dc.language.iso	pl	pl_PL
dc.publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego	pl_PL
dc.relation.ispartof	Maciaszek J. (red.), Analiza, racjonalność, filozofia religii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Kleszczowi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020;
dc.relation.ispartofseries	Bibliotheca Philosophica;6
dc.rights	Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/	*
dc.subject	klauzula ceteris paribus	pl_PL
dc.subject	kontekstualizm	pl_PL
dc.subject	odchylenie pragmatyczne	pl_PL
dc.subject	prawdopodobieństwo	pl_PL
dc.subject	przewidywanie	pl_PL
dc.subject	racjonalność działania	pl_PL
dc.subject	wiedza	pl_PL
dc.title	Wiedza a racjonalność działania	pl_PL
dc.type	Book chapter	pl_PL
dc.page.number	189-204	pl_PL
dc.contributor.authorAffiliation	Uniwersytet Opolski	pl_PL
dc.identifier.eisbn	978-83-8220-035-5
dc.references	Brown J. (2008), Subject-sensitive Invariantism and the Knowledge Norm for Practical Reasoning, „Noûs” 42, s. 167–189.	pl_PL
dc.references	Cohen S. (1999), Contextualism, Skepticism and the Structure of Reasons, „Philosophical Perspectives” 13, s. 57–8	pl_PL
dc.references	DeRose K. (1992), Contextualism and Knowledge Attributions, „Philosophy and Phenomenological Research” 52, s. 913–929.	pl_PL
dc.references	DeRose K. (2004), The Problem with Subject-Sensitive Invariantism, „Philosophy and Phenomenological Research” 68, 2, s. 346–350.	pl_PL
dc.references	DeRose K. (2009), The Case for Contextualism, Clarendon Press, Oxford.	pl_PL
dc.references	Eaton D., Pickavance T. (2015), Evidence against Pragmatic Encroachment, „Philosophical Studies” 172, s. 3135–3143.	pl_PL
dc.references	Fantl J., McGrath M. (2002), Evidence, Pragmatics, and Justification. „The Philosophical Review” 111, 1, s. 67–94.	pl_PL
dc.references	Fantl J., McGrath M. (2007), On Pragmatic Encroachment in Epistemology, „Philosophy and Phenomenological Research” 75, s. 558–589.	pl_PL
dc.references	Fantl J., McGrath M. (2009), Knowledge in an Uncertain World, Oxford University Press, Oxford.	pl_PL
dc.references	Fricker E. (1994), Against Gullibility, [w:] B.K. Matilal, A. Chakrabarti (red.), Knowing from Words, Kluwer, Boston, s. 125–161.	pl_PL
dc.references	Fricker E. (1995), Critical Notice: Telling and Trusting: Reductionism and Anti-Reductionism in the Epistemology of Testimony, „Mind” 104, s. 393–411.	pl_PL
dc.references	Gettier E. (1963), Is Justified True Belief Knowledge?, „Analysis” 23, s. 121–123.	pl_PL
dc.references	Goldberg S., Henderson D. (2006), Monitoring and Anti-Reductionism in the Epistemology of Testimony, „Philosophy and Phenomenological Research” 72, s. 600–617.	pl_PL
dc.references	Hawthorne J. (2004), Knowledge and Lotteries, OUP, New York–Oxford.	pl_PL
dc.references	Kahneman D., Tversky A. (1979), Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk, „Econometrica” 47, 2, s. 263–291.	pl_PL
dc.references	Kim B. (2017), Pragmatic Encroachment in Epistemology, „Philosophy Compass” 12, e12415, https://doi.org/10.1111/phc3.12415.	pl_PL
dc.references	Nagel J. (2008), Knowledge Ascriptions and the Psychological Consequences of Changing Stakes, „Australasian Journal of Philosophy” 86, 2, s. 279–294.	pl_PL
dc.references	Nagel J. (2012), The Attitude of Knowledge, „Philosophy and Phenomenological Research” 84, s. 678–685.	pl_PL
dc.references	Reed B. (2010), A Defense of Stable Invariantism, „Noûs” 44, s. 224–244.	pl_PL
dc.references	Reed B. (2013), Fallibilism, Epistemic Possibility, and Epistemic Agency, „Philosophical Issues” 23, s. 40–69.	pl_PL
dc.references	Reed B. (2014), Practical Matters Do Not Affect Whether You Know, [w:] M. Steup, J. Turri, E. Sosa (red.), Contemporary Debates in Epistemology, wyd. 2, Wiley, Blackwell, s. 95–106.	pl_PL
dc.references	Roeber B. (2005), The Pragmatic Encroachment Debate, „Noûs” 52, 1, s. 171–195.	pl_PL
dc.references	Stanley J. (2005), Knowledge and Practical Interests, OUP, New York, Oxford.	pl_PL
dc.identifier.doi	10.18778/8220-034-8.13