Konstantynopol jako „iπποδρομιοσ” zmagań armii z fakcjonistami, buntownikami i mieszkańcami w czasie powstania Nika w 532 roku

Abstract

Artykuł przedstawia działania armii cesarskiej w czasie powstania Nika. Analizie zostały poddane fragmenty dotyczące dni 14, 17 i 18 stycznia 532 r. Pierwsze potwierdzone źródłowo użycie armii datuje się na 14 stycznia. Walki z buntownikami pod wodzą Belizariusza toczyły się do wieczora i nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, powstanie nadal trwało i powodowało coraz więcej zniszczeń. W dniu 17 stycznia przybyły posiłki z okolicznych miast. Jak pokazują badania, samo pojawienie się większej armii w mieście wywołało eskalację napięcia i paradoksalnie stało się powodem do natychmiastowego jej użycia. Użycie większej siły nie zakończyło powstania i doprowadziło do największych zniszczeń od początku jego wybuchu. Najemnicy pod dowództwem Belizariusza i Mundusa okazali się fundamentem podtrzymującym władzę Justyniana Wielkiego w styczniu 532 r., ponieważ, w odróżnieniu od oddziałów gwardii cesarskiej, okazali się lojalni wobec swoich przełożonych oraz cesarza. Źródłem przekazującym najwięcej informacji o działaniach wojennych w czasie powstania Nika jest Chronicon Paschale, która uszczegóławia relację m.in. Jana Malalasa. Przekaz Prokopiusza z Cezarei wydaje się użyteczny jedynie przy interpretacji działań z 18 stycznia.

This article presents the actions of the imperial army during the Nika revolt. The first use of the army, confirmed by sources, took place on 14, 17, 18 January 532. The first, source-confirmed, use of the army took place on 14 January. Fighting with the rebels under Belisarius continued until the evening and did not bring the expected results, the uprising continued and brought more and more destruction. On 17 January reinforcements arrived from the surrounding towns. As research shows, the mere appearance of a larger army in the city escalated tensions and paradoxically became the reason for its immediate use. The use of a larger force did not end the uprising and led to the greatest destruction since it began. The mercenaries under the command of Belisarius and Mundus proved to be the key foundation for maintaining Justinian the Great’s power in January 532, as they proved loyal to their superiors and the emperor, compared to the troops of the imperial guard. The source giving the most information about the warfare during the Nika uprising turned out to be the Chronicon Paschale, which details the account of, among others, John Malalas. The account of Procopius of Caesarea seems to be useful only in interpreting the operations of 18 January.