Prawa terytorialne w ujęciu filozoficznoprawnym

Abstract

Wiodącą tezą dysertacji jest twierdzenie, że określone wartości i przekonania dotyczące kwestii takich jak państwo, naród, wspólnota, terytorium, sprawiedliwość, indywidualna pozycja, tożsamość czy obywatelstwo wpływają bezpośrednio na interpretację praw terytorialnych, co następnie przekłada się na wybór polityk i ich realizacji. Dlatego w rozprawie przedstawiono dwie koncepcje praw terytorialnych, które można zrekonstruować w oparciu o literaturę naukową z tej dziedziny: klasyczną i współczesną. Każda z nich wskazuje na inny możliwy przedmiot tych praw, zakres przysługujących im uprawnień, wartości stojące za daną koncepcją oraz cele, które powinny zostać osiągnięte na podstawie tworzonych regulacji. Klasyczna wersja zbudowana jest na koncepcji państwa narodowego, którego głównym zadaniem jest ochrona interesów wspólnoty z jej daleko idącymi prawami jako podmiotu praw terytorialnych. Koncepcja ta odzwierciedla dominującą interpretację tego zagadnienia, ale jednocześnie dostarcza niewystarczających narzędzi do sprostania globalnym wyzwaniom współczesności. Natomiast nowoczesna koncepcja podważa panujące poglądy na temat pozycji państwa na arenie międzynarodowej, co daje możliwość poszukiwania alternatywnych rozwiązań współczesnych problemów globalnych. Koncepcja ta koncentruje się bardziej na ochronie jednostki, a także na przenoszeniu praw i obowiązków w zakresie praw terytorialnych na poziom wyższy niż krajowy.