Przestępstwo seksualnego wykorzystania bezradności lub niepoczytalności

Abstract

Zagadnienie przestępczości seksualnej jako poważny problem społeczny znajduje się w zainteresowaniu opinii publicznej, polityki oraz prawa karnego. Jednakże odnośnie przestępstw takich jak m.in. zgwałcenie lub pedofilia powstało dotychczas wiele opracowań, o tyle nadal terra incognita zdaje się być tematyka przestępstwa z art. 198 kk – seksualnego wykorzystania bezradności lub niepoczytalności. Celem przeprowadzenia badań jest analiza przesłanek składających się na treść przepisu art. 198 kk oraz określenie jego miejsca w katalogu przestępstw seksualnych. Rozważania rozpoczyna omówienie zmian jakie przeszła w przeszłości idea regulacji, która obecnie składa się na przestępstwo seksualnego wykorzystania z art. 198 kk. W związku z ukształtowaniem przez ustawodawcę treści przepisu art. 198 kk penalizującego omawiany typ rodzajowy przestępstwa wskazać należy, że wiąże się on z z zawiłością już na etapie jego wykładni. Przyczyn takiego stanu rzeczy, a zarazem hipotezy niniejszej dysertacji można doszukać się w charakterze znamion odnoszących się do pokrzywdzonego, do których należą: „bezradność”, „choroba psychiczna” oraz „upośledzenie umysłowe”. Stanowiąc terminy nieostre tworzą przestrzeń do wątpliwości interpretacyjnych, zarówno ściśle teoretycznych, jak i praktycznych. Ocena przesłanek strony przedmiotowej prowadzi do pytania o podmiot i stronę podmiotową omawianego typu rodzajowego przestępstwa. Rozważania w tym zakresie prowadzą do kolejnego problemu, a mianowicie błędu oraz usiłowania nieudolnego. Rozważania tego rodzaju, ukazujące spektrum problematyki dotykającej seksualnego wykorzystania bezradności lub niepoczytalności zamykają się omówieniem kwestii ustawowego zagrożenia karą przestępstwa z art. 198 kk. Rozprawa doktorska została przygotowana z uwzględnieniem metody formalno-dogmatycznej, metody aksjologicznej, metody historyczno-opisowej oraz metody komparatystycznej.