Rozwój przemysłu zbrojeniowego w Polsce w drugiej połowie lat trzydziestych XX w. Rola generała brygady Aleksandra Litwinowicza

Abstract

W obliczu zagrożenia wojennego, wysiłek ekonomiczny związany z budową Centralnego Okręgu Przemysłowego i realizacją 6-letniego planu rozbudowy i modernizacji Sił Zbrojnych, był działaniem we właściwym kierunku, ale spóźnionym. Pierwszy etap modernizacji i rozbudowy polskiego przemysłu zbrojeniowego, zwiększający możliwości obronne Rzeczypospolitej, miał się zakończyć w 1942 r. Towarzyszyły temu, zaciągane kredyty (francuskie i brytyjskie) oraz zwiększenie nakładów państwa na obronności Polski. Ważną rolę w tych przedsięwzięciach odegrał II wiceminister Spraw Wojskowych, szef Administracji Armii gen. Aleksander Litwinowicz, który z ramienia Sił Zbrojnych nadzorował realizację planów związanych z przemysłem zbrojeniowym. Brak wystarczających środków budżetowych na zakup wyprodukowanej przez polskie firmy broni na rynku wewnętrznym, wymuszał handel bronią za granicą, co prowadzono (za zgodą najwyższych władz wojskowych), niemal do wybuchu wojny. Rok 1939 nie tylko wykazał słabość militarną Polski, jej osamotnienie wobec niedotrzymania sojuszy polityczno-militarnych (Francja i Wielka Brytania), ale i konieczność prowadzenia przez Polskę wojny na dwóch frontach. Sojusz niemiecko-sowiecki oznaczał klęskę nie tylko Rzeczypospolitej, ale i Europy postwersalskiej.

The face of the war threat, the economic effort related to the construction of the Central Industrial District and the implementation of the 6-year plan for the expansion and modernization of the Armed Forces was an action in the right direction, but overdue. The first stage of modernization and expansion of the Polish defense industry, increasing the defense capabilities of the Republic, was to be completed in 1942. This was accompanied by loans (French and British) and an increase in state spending on Polish defense. An important role in these endeavors was played by the Second Deputy Minister of Military Affairs, the head of the Army Administration, General Aleksander Litwinowicz, who, on behalf of the Armed Forces, supervised the implementation of plans related to the arms industry. The lack of sufficient budget funds for the purchase of weapons manufactured by Polish companies on the internal market forced the arms trade abroad, which was carried out (with the consent of the highest military authorities) almost until the outbreak of the war. 1939 not only showed Poland's military weakness, its loneliness in the face of failure to meet political and military alliances (France and Great Britain), but also the need for Poland to wage a war on two fronts. The German-Soviet alliance was a defeat not only for the Commonwealth, but also for post-universal Europe.