Pokaż uproszczony rekord

dc.contributor.authorSikora, Jerzy
dc.contributor.authorKittel, Piotr
dc.contributor.editorSkóra, Kalina
dc.contributor.editorStrzyż, Piotr
dc.date.accessioned2025-07-08T10:27:17Z
dc.date.available2025-07-08T10:27:17Z
dc.date.issued2025
dc.identifier.isbn978-83-969429-8-2
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/55865
dc.description.abstractThe remains of a medieval fortified site in Rozprza, initially identified as a motte-type wooden castle, attracted archaeologists for about a century. However, it was not until 1963–1966 that it was excavated by a team of researchers from the Museum of Archaeology and Ethnography in Łódź led by Aldona Chmielowska. In 2013–2016, new research was conducted by Piotr Kittel and Jerzy Sikora from the University of Łódź. With the help of new excavation, recording, and analysis techniques, they were able to verify older findings on the chronology and stratigraphy of the site. According to this research, the construction of the fortress was preceded by the existence of an open settlement, which, among other features, left the layer of fertile anthroposoil – the so-called “dark earth” - dated to the 10th and the beginning of the 11th century. The earliest fortification – the ring-fort – was probably built here shortly before 1050 and exist in the 12th century and was reoccupied in the second half of the 13th century. Dendrochronological analysis shows that in the 1330s a new structure was erected on the site of the former stronghold. It was a typical motte-and-bailey timber castle, used as a family seat by the noble family of Nagodzice-Jelitczycy. It was rebuilt in the 15th century, when another moat was also added, and existed at least until the end of that century. In the 16th century, both palaeoecological research and written sources indicate that the area of the former fortress was used as a meadow.pl_PL
dc.description.sponsorshipStowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Oddział w Łodzipl_PL
dc.language.isoplpl_PL
dc.publisherInstytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiegopl_PL
dc.relation.ispartofArcheologia i historia ziemi rozprzańskiej;
dc.rightsAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe*
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/*
dc.subjectRozprzapl_PL
dc.subjectstrongholdpl_PL
dc.subjectmotte-and-baileypl_PL
dc.subjecttimber castlepl_PL
dc.subjectarchaeological researchpl_PL
dc.titleObraz pełen luk. Grodzisko w Rozprzy po ponad półwieczu badań archeologicznychpl_PL
dc.title.alternativeAn image full of gaps. The settlement in Rozprza after more than half a century of archaeological researchpl_PL
dc.typeBook chapterpl_PL
dc.rights.holder© Copyright Wydawca i Autorzypl_PL
dc.page.number105-129pl_PL
dc.contributor.authorAffiliationJerzy Sikora - Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Archeologiipl_PL
dc.contributor.authorAffiliationPiotr Kittel - Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geografcznych, Katedra Geologii i Geomorfologiipl_PL
dc.referencesLiber Beneficiorum… Jana Łaskiego arcybiskupa gnieźnieńskiego, prymasa, legata urodzonego Liber Beneficiorum archidyecezyi gnieźnieńskiej, t. II, wyd. J. Łukowski, Gniezno 1881.pl_PL
dc.referencesKDW, Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. I, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1877.pl_PL
dc.referencesKozłowska-Budkowa Z. 1937. Repetytorium polskich dokumentów doby piastowskiej, z. 1, do końca XII wieku, Kraków.pl_PL
dc.referencesAndrzejewski A., Olszacki T. 2008. Sieradz poniżej „skarpy miejskiej” – wstęp do charakterystyki archeologicznej. Monografia archeologiczna. Łódź, maszynopis.pl_PL
dc.referencesAndrzejewski A., Sikora J. (red.). 2018. Grodziska wczesnośredniowieczne Polski Centralnej. Archeologiczne badania nieinwazyjne z lat 2013–2016. Łódź.pl_PL
dc.referencesAntczak-Orlewska O., Okupny D., Kruk A., Bailey R.I., Płóciennik M., Sikora J., Krąpiec M., Kittel P. 2022. The spatial and temporal reconstruction of a medieval moat ecosystem. „Scientific Reports” 12, 20679.pl_PL
dc.referencesChmielowska A. 1966. Sprawozdanie z badań wczesnośredniowiecznego kompleksu osadniczego w Rozprzy. „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna” 13, 249–265.pl_PL
dc.referencesChmielowska A. 1982. Rozprza we wczesnym i późnym średniowieczu. „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna” 29, 160–205.pl_PL
dc.referencesChmielowska A., Marosik P. 1989. Wczesnośredniowieczne budownictwo obronne między Prosną a Pilicą. Warszawa, Łódź.pl_PL
dc.referencesDevos Y., Vrydaghs L., Degraeve A., Fechner K. 2009. An archaeopedological and phytolitarian study of the “Dark Earth” on the site of Rue de Dinant (Brussels, Belgium). „Catena” 78(3), 270–284. https://doi.org/10.1016/j.catena.2009.02.013pl_PL
dc.referencesGrygiel R., Stasiak W., Trojan M. 2014. Gród łęczycki w świetle badań archeologicznych. W: R. Grygiel, T. Jurek (red.), Archeologia o początkach Łęczycy, t. II. Łódź, 11–606.pl_PL
dc.referencesJaworski K. 1994. Wczesno i późnośredniowieczne założenie obronne w Starym Książu na podgórzu Wałbrzyskim. „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne” 35, 511–525.pl_PL
dc.referencesKamińska J. 1953. Grody wczesnośredniowieczne ziem Polski środkowej na tle osadnictwa. Łódź.pl_PL
dc.referencesKamińska J. 1971. Grody Polski Środkowej w organizacji wczesnopaństwowej. „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna” 18, 41– 74.pl_PL
dc.referencesKittel P., Sikora J., Wroniecki P. 2018a. A Late Medieval motte-and-bailey settlement in a lowland river valley landscape of central Poland. „Geoarchaeology” 33(5), 558–578.pl_PL
dc.referencesKittel P., Sikora J., Antczak O., Brooks S.J., Elias S., Krąpiec M., Luoto T.P., Borówka R.K., Okupny D., Pawłowski D., Płóciennik M., Rzodkiewicz M., Stachowicz-Rybka R., Wacnik A. 2018b. The palaeoecological development of the Late Medieval moat - Multiproxy research at Rozprza, Central Poland. „Quaternary International” 482, 131–156.pl_PL
dc.referencesKotowicz P.N. 2014. Topory wczesnośredniowieczne z ziem polskich. Katalog źródeł. Rzeszów.pl_PL
dc.referencesNierychlewska A., Sikora J. 2017. Wykonanie i autorskie opracowanie wyników analizy zabytkowego materiału ceramicznego z badań archeologicznych realizowanych w latach 2015–2016 na stanowisku Rozprza 1–3, Łódź, maszynopis.pl_PL
dc.referencesPerlikowska-Puszkarska U. 1981. Wzgórze Zamkowe w Sieradzu. Archeologiczne badania terenowe z zastosowaniem metod pomocniczych. Ośrodek Informacji PP PKZ, Przyczynki. Warszawa.pl_PL
dc.referencesPerlikowska-Puszkarska U. 1988. Sieradz wczesnośredniowieczny w świetle źródeł historycznych oraz wyników badań archeologicznych i architektonicznych. W: Badania archeologiczne PKZ. Studia i Materiały. Warszawa, 167–179.pl_PL
dc.referencesPoleski J. 2004. Wczesnośredniowieczne grody w dorzeczu Dunajca. Kraków.pl_PL
dc.referencesSikora J. 2009. Ziemie Centralnej Polski we wczesnym średniowieczu. Studium archeologiczno-osadnicze. Łódź.pl_PL
dc.referencesSikora J. 2017. Grody wczesnośredniowieczne Polski Centralnej w świetle archeologii. W: A. Andrzejewski, J. Sikora (red.), Grodziska wczesnośredniowieczne Polski Centralnej. Archeologiczne badania nieinwazyjne z lat 2013–2016. Łódź, 281–321.pl_PL
dc.referencesSikora J., Kittel P. 2017. Problem nieco zapomniany? Zaplecza rezydencji rycerskich typu motte. W: A. Różański (red.), Gemma Gemmarum. Studia dedykowane profesor Hannie Kóčce-Krenz. Część pierwsza. Poznań, 561–589.pl_PL
dc.referencesSikora J., Kittel P. 2018. Closing a Gap with a Simple Toy: How the Use of the Tablet Affected the Documentation Workflow during the Excavations of the Rozprza Ring-Fort (Central Poland). W: M. Matsumoto, E. Uleberg (red.), CAA2016: Oceans of Data Proceedings of the 44th Conference on Computer Applications and Quantitative Methods in Archaeology. Oxford, 197–205.pl_PL
dc.referencesSikora J., Kittel P., Wroniecki P. 2015a. Nieinwazyjne badania grodzisk wczesnośredniowiecznych Polski Centralnej i ich zaplecza osadniczego: Chełmo, Rękoraj, Rozprza, Stare Skoszewy, Szydłów. „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna” 46 (2012–2015), 257–300.pl_PL
dc.referencesSikora J., Kittel P., Wroniecki P. 2015b. From a point on the map to a shape in the landscape. Non-invasive verification of medieval ring-forts in Central Poland: Rozprza case study. „Archaeologia Polona” 53, 510–514.pl_PL
dc.referencesSikora J., Kittel P., Wroniecki P. 2017. Rozprza. W: A. Andrzejewski, J. Sikora (red.), Grodziska wczesnośredniowieczne Polski Centralnej. Archeologiczne badania nieinwazyjne z lat 2013–2016. Łódź, 159–192.pl_PL
dc.referencesSikora J., Kittel P., Wroniecki P. 2018. W poszukiwaniu milenijnego mirażu. Nowe badania grodziska w Rozprzy (pow. piotrkowski, woj. łódzkie). „Światowit. Rocznik Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego” 11–12(52–53) 2013–2014. Fascykuł B, 243–269.pl_PL
dc.referencesSikora J., Kittel P., Frączek M., Głąb Z., Golyeva A., Mueller-Bieniek A., Schneeweiß J., Tomczyńska Z., Wasylikowa K., Wiedner K. 2019. A palaeoenvironmental reconstruction of the rampart construction of the medieval ring-fort in Rozprza, Central Poland. „Archaeological and Anthropological Sciences” 11, 4187–4219.pl_PL
dc.referencesSzyszka J. 2007. Gród w Rozprzy i najdawniejsza struktura własnościowa opola rozmierskiego. „Roczniki Historyczne” 73, 57–81.pl_PL
dc.referencesWachowski K. 1981. Ziemie Polskie a Wielkie Morawy. Studium archeologiczne kontaktów w zakresie kultury materialnej. „Przegląd Archeologiczny” 29, 151–197.pl_PL
dc.referencesWachowski K. 2001. Elementy obce i rodzime w uzbrojeniu wczesnośredniowiecznym na Śląsku. „Acta Universitatis Lodzensis. Folia Archaeologica” 23(1), 153–176.pl_PL
dc.referencesWiedner K., Schneeweiß J., Dippold M.A., Glaser B. 2015. Anthropogenic Dark Earth in Northern Germany—the Nordic analogue to terra preta de Índio in Amazonia. „Catena” 132, 114–125.pl_PL
dc.referencesZajączkowski S., Zajączkowski S.M. 1970. Materiały do Słownika geograficzno-historycznego dawnych Ziem Łęczyckiej i Sieradzkiej do 1400 roku, cz. II (Nacki – Żywocin oraz Dodatek i Uzupełnienia). Łódź.pl_PL
dc.disciplinearcheologiapl_PL


Pliki tej pozycji

Thumbnail
Thumbnail

Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach

Pokaż uproszczony rekord

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe
Poza zaznaczonymi wyjątkami, licencja tej pozycji opisana jest jako Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe