Katastrofa w tradycji skandynawskiej na podstawie wybranych utworów Ingmara Bergmana i Henrika Ibsena

Abstract

Artykuł podejmuje tematykę związaną ze znaczeniem losu i przeznaczenia w kulturze zachodniej i tradycji skandynawskiej. O ile kultura zachodnia jest jasno zdefiniowana i wyrasta z dwóch wielkich tradycji – antyku i chrześcijaństwa, to istnienie osobnej tradycji skandynawskiej jest bardziej problematyczne. Poprzez porównanie koncepcji losu i przeznaczenia oraz odniesienie jej do pojęcia katastrofy dokonuję analizy twórczości jednych z najbardziej znanych twórców związanych ze Skandynawią – Henrika Ibsena i Ingmara Bergmana. Chociaż obaj czerpią z teatru antycznego i Biblii, zatem reprezentują kulturę zachodnią, to ich podejście do przeznaczenia i katastrofy jest również zakorzenione w tradycji skandynawskiej, osadzonej, między innymi, w mitologii nordyckiej i islandzkich sagach. W rezultacie Ibsen i Bergman koncentrują się nie tyle na zagadnieniu obecności przeznaczenia w życiu człowieka lub jego braku, co na postawie jednostki w obliczu katastrofy i konfrontacji z własnym losem.