Wiek rozumu. Myśl społeczno-polityczna i religijna Thomasa Paine'a

Abstract

Pierwotnym zamierzeniem autorki było opracowanie zagadnienia deizmu angielskiego, którego brak stwarza lukę w polskojęzycznej literaturze przedmiotu – jej wypełnienie byłoby ważnym krokiem na drodze do lepszego rozumienia oświecenia i myśli religijnej. Jednakże w trakcie badań bibliograficznych, zainteresowana postacią Thomasa Paine’a, zdecydowała się odejść od wstępnych założeń. Stało się to za sprawą licznych, choć marginalnych, zazwyczaj przychylnych, uwag, czynionych przez badaczy oświecenia na jego temat. W rozprawie tkwi zamierzona dysproporcja: na spuściznę Paine’a, który był autorem bardzo płodnym, składają się w znakomitej większości teksty polityczne i społeczne, podczas gdy prace z zakresu filozofii religii, to jedna główna pozycja i kilkanaście (ważnych, czyli nie powtarzających tych samych idei) esejów pomniejszych. Tymczasem deizmowi autorka poświęciła dwa rozdziały o łącznie większej objętości niż rozdział traktujący o życiu i myśli polityczno-społecznej Paine’a.