Lipsk, Warszawa, Kraków. Trzy pogrzeby księcia Józefa Poniatowskiego

Abstract

Książę Józef Poniatowski odegrał istotną rolę w dziejach Polaków. Jego tragiczna śmierć dała początek rodzenia się narodowej legendy. Życie i bohaterska śmierć Poniatowskiego złożyły się na wizerunek bohatera, którego uznawano za wzór wierności. Po śmierci zaczęto otaczać go czcią, a sprzyjało temu wiele czynników. Wszystkie uroczystości żałobne, poczynając od sprowadzenia zwłok z Lipska do Warszawy, poprzez nabożeństwa żałobne, aż po uroczysty pogrzeb na Wawelu stały się okazją do manifestacji patriotycznych. Analiza opisów pogrzebów oraz wygłaszanych kazań pozwoli na nakreślenie podłoża budowania tej legendy. Wykorzystane teksty prasowe – obok informacji – niosą też ogromny ładunek emocjonalny. Powstająca już w 1813 r. legenda systematycznie była wzbogacana i odpowiadała na społeczne zapotrzebowanie.

Prince Joseph Poniatowski played an important role in the history of the Poles. His tragic death gave rise to the birth of a national legend. Poniatowski’s life and heroic death made up the image of a hero who was considered a model of loyalty. After his death, he began to be surrounded by reverence, and this was fostered by a number of factors. All the mourning ceremonies, beginning with the bringing of the corpse from Leipzig to Warsaw, through the funeral services and ending with the solemn funeral at Wawel, became occasions for patriotic manifestations. An analysis of the descriptions of the funerals and the sermons delivered will allow us to outline the background for building this legend. The press texts used - in addition to information - also carry a huge emotional charge. Emerging as early as 1813, the legend was systematically enriched and responded to public demand.