Śmierć i krótka żałoba, czyli rzeczywisty koniec Młodej Polski

Abstract

Franciszek Pik Mirandola zmarł 3 czerwca 1930 r. Jego zgon odnotowały gazety w całej Polsce, a ilość nekrologów i sylwetek-wspomnień pośmiertnych była obfitsza niż ilość recenzji któregokolwiek z jego dzieł artystycznych. Zainteresowanie śmiercią Mirandoli początkowo było ograniczone do kręgu rodzinno-towarzyskiego, o czym świadczył także cichy pogrzeb pozbawiony znamion manifestacji narodowej. Sprawa jego zgonu wywołała jednak ożywienie debaty publicznej nie z powodu aktualności programu artystycznego Pika, lecz jako pretekst do podjęcia dyskusji o sytuacji finansowej oraz o funkcjach artystów w nowotworzonym porządku państwowym drugiej Rzeczpospolitej. Określony przez te fakty przebieg funeralnej celebry pozwala na diagnozowanie początku lat trzydziestych XX w. jako końca dziewiętnastowiecznego idiomu kulturowego.

Franciszek Pik Mirandola died on June 3, 1930. His death was recorded in newspapers all over Poland, and the number of obituaries and posthumous memoirs was greater than the number of reviews of any of his artistic works. Initially, interest in Mirandola’s death was limited to family and the circle of friends, as evidenced by a quiet funeral without any signs of a national manifestation. However, the matter of his death revived the public debate not because of the topicality of Pik’s artistic program, but as a pretext to discuss the financial situation and the functions of artists in the newly created state order of the Second Polish Republic. The course of the funeral celebration determined by these facts allows us to diagnose the beginning of the 1930s as the end of the 19th century cultural idiom.