Działalność na rzecz pożytku i dobra publicznego czy upadek obyczajów? Ostatnie przypadki publicznych kar śmierci w Prusach w I połowie XIX wieku

Abstract

W XVIII w. w Królestwie Prus rozpoczęto przeprowadzanie reform na rzecz złagodzenia dotychczas obowiązującego prawa karnego, pomimo tego publiczne kary śmierci utrzymały się w tym państwie, aż do połowy XIX w. W tym czasie osoby oskarżane o najcięższe przestępstwa mogły zostać publicznie powieszone, ścięte, spalone, czy też łamane kołem. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie – jak na przestrzeni pierwszej połowy XIX w. zmieniał się stosunek społeczeństwa państwa Hohenzollernów do wykonywania publicznych kaźni. Wniosek, jaki nasuwa się po analizie akt opisujących przebieg ostatnich publicznych egzekucji, pozwala stwierdzić, że przez całą pierwszą połowę XIX stulecia narastał coraz większy sceptycyzm wobec wykonywania publicznych kaźni, który swoje apogeum osiągnął w końcu lat trzydziestych i na początku lat czterdziestych XIX w. Sprzęgło się to w czasie z rozwojem towarzystw działających na rzecz resocjalizacji recydywistów. Postępujący nacisk ze strony opinii publicznej doprowadził w ostateczności do zmiany przepisów prawa, a tym samym zniesienia w 1851 r. publicznych egzekucji.

In the 18th century, reforms began in the Kingdom of Prussia to soften the hitherto existing criminal law, despite which public death penalties persisted in the country until the mid- 19th century. During this time, people accused of the most serious crimes could be publicly hanged, beheaded, burned or broken with a wheel. The aim of this article is to attempt to answer the question – how the attitude of the Hohenzollern state’s society towards public executions changed over the course of the first half of the 19th century. The conclusion that can be drawn from an analysis of the records of the last public executions is that throughout the first half of the 19th century there was a growing scepticism about public executions, which reached its peak in the late 1830s and early 1840s. This coincided with the development of societies working for the rehabilitation of repeat offenders. Progressive public pressure eventually led to a change in the law and thus the abolition of public executions in 1851.