dc.contributor.author | Marek, Aneta | |
dc.date.accessioned | 2015-09-16T06:16:56Z | |
dc.date.available | 2015-09-16T06:16:56Z | |
dc.date.issued | 2014 | |
dc.identifier.issn | 2300-0562 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/11831 | |
dc.description.abstract | The article presents the cult of St. John of Nepomuk in the Klodzko Region. The history of this region evolved differently to neighboring Silesia. This area was often the disputed territory between the Czech Republic and Poland. The Klodzko Region changed its nationality a few times and it caused the religious changes. In the Baroque period, during resilient Counter-Reformation activities there was spread of the cult of St. John of Nepomuk, the fourteenth century martyr. The cult has spread since the death of his murderer – Waclaw IV, the Czech king (1419) to reach its zenith in 18th century, which can be reflected in the number of figures of the saint both in the Czech Republic and many regions in Poland. Clergy, mainly Jezuits, the representatives of the tsar’s court, rich gentry and aristocracy contributed to the spread of the cult.
The landscape of the Klodzko Region has 220 images of him. On the basis of literature research and field inventory some objects of religious architecture connected with Nepomuk were pointed out. | en |
dc.description.abstract | W artykule zaprezentowano kult św. Jana Nepomucena na Ziemi Kłodzkiej. Historia tego regionu kształtowała się odmiennie niż sąsiedniego Śląska. Obszar ten często stanowił terytorium sporne między Czechami a Polską. Ziemia Kłodzka kilkakrotnie zmieniała swoją przynależność państwową, czego konsekwencją były zmiany religijne. W baroku, podczas prężnych działań kontrreformacyjnych rozpowszechnił się kult XIV-
-wiecznego męczennika – św. Jana Nepomucena. Rozprzestrzeniał się on od czasu śmierci jego oprawcy – króla czeskiego Wacława IV (1419 r.), by w XVIII w., po dokonanej kanonizacji męczennika, osiągnąć apogeum, co ma odzwierciedlenie w licz-bie stawianych figur świętego zarówno w Czechach, jak i w różnych regionach Polski. Do rozpowszechnienia kultu przyczynili się duchowni, głównie jezuici, i przedstawiciele dworu cesarskiego, zamożnej szlachty oraz magnaterii. W krajobrazie Ziemi Kłodzkiej znajduje się ponad 220 jego wizerunków. Podstawowym celem artykułu jest identyfi-kacja i inwentaryzacja obiektów architektury sakralnej związanych z opisywanym męczennikiem. | pl_PL |
dc.language.iso | pl | pl_PL |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl_PL |
dc.relation.ispartofseries | Studia z Geografii Politycznej i Historycznej;3 | |
dc.rights | Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska | * |
dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/pl/ | * |
dc.subject | Ziemia Kłodzka | pl_PL |
dc.subject | św. Jan Nepomucen | pl_PL |
dc.subject | kult | pl_PL |
dc.title | Ziemia Kłodzka jako region kultu św. Jana Nepomucena | pl_PL |
dc.title.alternative | Klodzko Land as the region of the cult of Saint John of Nepomuk | en |
dc.type | Article | pl_PL |
dc.page.number | 321-342 | pl_PL |
dc.contributor.authorAffiliation | Instytut Geografii i Studiów Regionalnych, Akademia Pomorska w Słupsku | pl_PL |
dc.references | Adamek T., 1982, Św. Jan Nepomucen i jego relikwiarz na Jasnej Górze, „Studia Claromontana”, 3, s. 371–380. | pl_PL |
dc.references | Bartkiewicz K., 1977, Dzieje Ziemi Kłodzkiej w wiekach średnich, Monografie Śląskie, Ossolineum, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Broniewski T., 1970, Kłodzko. Śląsk w zabytkach sztuki, Ossolineum, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Brygier W., Dudziak T., 2010, Ziemia Kłodzka, Oficyna Wydawnicza Rewasz, Piastów. | pl_PL |
dc.references | Cetwiński M., 2009, Ziemia Kłodzka w państwie czeskim Przemyślidów (koniec XI w. – 1310 r.), [w:] 550 let Hrabství kladského: 1459–2009, Muzeum Podkrkonoší v Trutnově, Trutnov, s. 17–40. | pl_PL |
dc.references | Czechowicz M., 2001, Osobliwy Nepomucen. Rzeźba świętego z 1741 roku w kościele w Gorzanowie, [w:] Pielgrzymy. Informator krajoznawczy poświęcony Sudetom, Wrocław, s. 54–64. | pl_PL |
dc.references | Drahé kameny z koruny svatováclavṡké čili Životy světců, blahoslavenců a domněním svatých národa Českoslovanského, 1871, Dědictví svatojánského v Praze, Praha. | pl_PL |
dc.references | Encyklopedia katolicka, 2000, KUL, Lublin. | pl_PL |
dc.references | Herzig A., 2003, Wprowadzenie. Historia Ziemi Kłodzkiej od średniowiecza do upadku Pierwszej Rzeszy, [w:] Herzig A., Ruchniewicz M. (red.), W kraju Pana Boga, Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, Kłodzko. | pl_PL |
dc.references | Herzig A., Ruchniewicz M., 2006, Dzieje Ziemi Kłodzkiej, Oficyna Wydawnicza Atut, Hamburg–Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Historia życia, męczeństwa i cudów ś. Jana Nepomucena, kanonika pragskiego, dla sakramentalnego spowiedzi sekretu nie przełamanym statkiem dochowanego, w rzecze Mołdawie utopionego... Drukiem podana r. 1729, a teraz z łacińskiego po polsku przetłumaczona, r. 1740, 1740, Częstochowa–Jasna Góra. | pl_PL |
dc.references | Historya S. Jana Nepomucena męczennika, Praskiego Katedralnego kanonika, Osobli-wego Patrona, y Obrońcy Sławy ludzkiey, z Niemieckiego, na Polski Język za staraniem Pewney Damy Polskiey Przełożona z Pozwoleniem Zwierzchności Roku 1724, 1724, Drukarnia Kollegium Societatis Jesu, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Hochleitner J. 1996, Powiernik tajemnic królowej, Kurier Elbląski, Spółka Wydawnicza S.C, Elbląg. | pl_PL |
dc.references | Hochleitner J., Scheer I., 1998, Obrońca przed wylewami rzek, Wydawnictwo JH, Elbląg–Świdnica. | pl_PL |
dc.references | Janicka-Krzywda U., 1993, Patron – atrybut – symbol, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Kalinowski K., 1986, Rzeźba barokowa na Śląsku, PWN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Kalinowski K. (red.), 1987, Katalog rzeźby barokowej na Śląsku, t. 1: Hrabstwo Kłodzkie, Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Zakład Historii Sztuki Nowożytnej i Najnowszej, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Kosmův Letopis Český, Prameny dějin českých, Fontes rerum Bohemicarum, t. 2, 1874, Wydawnictwo J. Emler, Praha. | pl_PL |
dc.references | Kozaczyńska B., 2010, Mała architektura sakralna w krajobrazie kulturowym Ziemi Łosickiej, [w:] Rychling A. (red.), Krajobrazy rekreacyjne – kształtowanie, wykorzy-stanie, transformacja, „Problemy Ekologii Krajobrazu”, t. 27, Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej, Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu, Biała Podlaska, s. 203–207. | pl_PL |
dc.references | Krejčí K., 1974, Praga legenda i rzeczywistość, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Kuźmak K., 1997, Jan Nepomucen, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 7, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin. | pl_PL |
dc.references | Mazurski K.R., 1994–1996, Reformacja i protestantyzm na Ziemi Kłodzkiej, „Rocznik Ziemi Kłodzkiej”, t. 19/21, s. 68–80. | pl_PL |
dc.references | Novák T., 1862, Svatý Jan Nepomucký: příspěvky k vědeckému životopisu, Wydawnic-two Karla Bellmanna, Praga. | pl_PL |
dc.references | Pater J., 1982, Katalog ruchomych zabytków sztuki sakralnej w archidiecezji wrocław-skiej, t. 2, Wydawnictwo Kurii Arcybiskupiej we Wrocławiu, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Pukowiec K., Pytel S., 2013, Typologia i waloryzacja małych form architektury sakral-nej w krajobrazie ziemi wodzisławskiej, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 21, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec, s. 103–113. | pl_PL |
dc.references | Sadowska K., 2012, Barokowa, drewniana rzeźba św. Jana Nepomucena. Ocena znisz-czeń, badania polichromii oraz propozycja programu jej konserwacji, maszynopis pracy licencjackiej napisanej pod kierunkiem dr Zbigniewa Burskiego, Szkoła Wyższa Rzemiosł Artystycznych i Zarządzania we Wrocławiu, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Sborník písní svatojánské navalis, 2009, Rytířský řád Křižovníků s červenou hvězdou, Praha. | pl_PL |
dc.references | Schauber V., Schinder H.M., 2000, Święci na każdy dzień. Patroni naszych imion, Świat Książki, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Skarga P., Zawadzki A.J., Bitschnau O., 1910, Żywoty Świętych Pańskich na wszystkie dnie roku, Wydawnictwo 6, nakł. Karola Miarki, Warszawa–Mikołów. | pl_PL |
dc.references | Staffa M., 1993, Sudety, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Staffa M. (red.), 1994, Kotlina Kłodzka. Słownik Geografii Turystycznej Sudetów, t. 15, Wydawnictwo I-Bis, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Zaleski W. SDB, 2008, Święci na każdy dzień, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | List Jana Pawła II do Arcybiskupa Pragi z okazji 250 rocznicy kanonizacji Jana Nepo-mucena, Watykan, 2 marzec 1979. | pl_PL |
dc.references | List Jana Pawła II do Arcybiskupa Pragi z okazji 600-lecia śmierci św. Jana Nepo-mucena, Watykan, 19 marca 1993 r. | pl_PL |
dc.references | Pućkowski T., Karty ewidencyjne rzeźby barokowej na terenie powiatu kłodzkiego i ząbkowickiego, 812/DM. | pl_PL |