Karnoprawne i procesowe aspekty przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości w ruchu lądowym

Abstract

Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości po raz pierwszy stało się przedmiotem zainteresowania ustawodawcy w 1928 r., kiedy to w przepisie § 51 lit. a rozporządzenia Ministra Robót Publicznych i Ministra Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych z dnia 27 stycznia 1928 r. o ruchu pojazdów mechanicznych na drogach publicznych (Dz.U. nr 41, poz. 396) wprowadzono zakaz prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwym. Pod koniec XX wieku znaczący wzrost udziału nietrzeźwych kierowców wśród sprawców przestępstw drogowych przyczynił się do poszukiwania nowych rozwiązań prawnych. Mając powyższe na względzie ustawodawca, ustawą z dnia 14 kwietnia 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny (Dz.U. nr 48, poz. 548), zdecydował się między innymi na penalizację czynności prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości. Uczynił to wprowadzając przepis art. 178a do obecnie obowiązującej ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553 ze zm). W praktyce polskiego wymiaru sprawiedliwości szybko okazało się ono jednym z najczęściej osądzanych przestępstw z całej części szczególnej kodeksu karnego. Przedmiotem niniejszej rozprawy doktorskiej jest analiza przepisów statuujących odpowiedzialność karną za przestępstwo prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości w ruchu lądowym, a także przedstawienie ich funkcjonowania w praktyce orzeczniczej sądów. W pracy przyjęto metodę badawczą dogmatyczno-prawną oraz empiryczną. Rozprawa doktorska ma charakter interdyscyplinarny – łączy wątki nie tylko z zakresu prawa karnego materialnego i postępowania karnego, ale również – w ograniczonym zakresie – prawa wykroczeń, a także postępowania w sprawach o wykroczenia. Niniejsza praca jest przygotowana na podstawie źródeł prawa polskiego, orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz Trybunału Konstytucyjnego, a także poglądów piśmiennictwa. Do jej przygotowania wykorzystano 372 pozycje literatury przedmiotu, 197 judykatów, 71 aktów prawnych i 35 źródeł internetowych. Zawiera ona także 116 tabel oraz 9 wykresów. W rozprawie doktorskiej uwzględniony jest stan prawny na dzień 31 grudnia 2015 r.