| dc.description.abstract | Głównym celem rozprawy doktorskiej jest ocena sprawności leksykalno-semantycznej oraz analiza językowych strategii zastępczych występujących w przypadku deficytów leksykalno-semantycznych u osób w różnych fazach rozwojowych otępienia w przebiegu choroby Alzheimera. W badaniach, których wyniki zostały omówione w pracy, wzięło udział 60 osób, w tym 30 osób w wieku senioralnym z otępieniem alzheimerowskim oraz 30 osób starzejących się fizjologicznie. Byli to pacjenci domów pomocy społecznej. Przeprowadzone badania, miały charakter longitudinalny (podłużny). Taka strategia badawcza umożliwiła zarejestrowanie postępujących objawów zaburzeń sprawności leksykalno-semantycznych u osób z otępieniem alzheimerowskim w fazie łagodnej i umiarkowanej oraz ewentualnych trudności leksykalno-semantycznych u osób w wieku podeszłym bez objawów otępienia, zaobserwowanych u badanych na przestrzeni trzech lat. Oceny rozumienia i aktualizowania leksemów oraz frazeologizmów, charakteryzujących się wysoką frekwencją użycia w języku polskim, dokonano za pomocą autorskiego narzędzia diagnostycznego. Rozprawa składa się ze wstępu, trzech rozdziałów, wniosków końcowych oraz zakończenia. We wstępie zostało omówione pojęcie sprawności leksykalno-semantycznej w kontekście rozwoju mowy i języka. Przedstawiono w nim również stan badań nad zaburzeniami sprawności językowej i komunikacyjnej osób w wieku senioralnym oraz sformułowano cel i założenia rozprawy. Rozdział drugi pracy ma charakter teoretyczno-metodologiczny. Opisane zostały w nim wstępne zagadnienia teoretyczne, tj. definicje terminu „otępienie” oraz rodzaje zaburzeń poznawczo-językowych w otępieniu alzheimerowskim. Ponadto omówiono metodologię badań własnych oraz opisano badane grupy osób. W rozdziale – trzecim i czwartym przedstawiono wyniki badań własnych. Scharakteryzowano w nich sprawność leksykalno-semantyczną osób w wieku senioralnym starzejących się fizjologicznie oraz omówiono zaburzenia sprawności leksykalno-semantycznej osób z otępieniem alzheimerowskim. Zarówno w trzecim, jak i czwartym rozdziale przeprowadzono analizę jakościową, polegającą na wskazaniu konkretnych strategii kompensacyjno-adaptacyjnych stosowanych przez badane osoby w przypadku deficytów leksykalno-semantycznych oraz analizę ilościową otrzymanych wyników badań zorientowaną głównie na charakterystykę porównawczą sposobów radzenia sobie z postępującymi błędami nazywania u osób starzejących się fizjologicznie oraz osób w różnych fazach zaawansowania choroby Alzheimera zaobserwowanych u nich na przestrzeni trzech lat. W podsumowaniu i zakończeniu pracy zostały przedstawione wnioski płynące z przeprowadzonych badań. Do rozprawy została także dołączona literatura przedmiotu, wyraz tabel i wykresów, wykaz skrótów oraz obszerny aneks zawierający autorski test do badania sprawności leksykalno-semantycznej. | pl_PL |
