Czynniki makroekonomiczne a ryzyko detalicznego portfela kredytowego banku

Abstract

Zarówno wśród praktyków bankowych, jak i w środowisku naukowym występuje powszechny konsensus co do tego, że czynniki makroekonomiczne silnie wpływają na ryzyko działalności kredytowej banku. Nie brakuje również opracowań próbujących kwantyfikować siłę tego wpływu. Najczęściej badania te bazują jednak na powszechnie dostępnych danych o wysokim poziomie agregacji, tj. banku czy sektora bankowego, które nie pozwalają na właściwe uwzględnienie kluczowych czynników specyficznych determinujących ryzyko portfela. Celem badań przedstawionych w pracy jest kwantyfikacja i hierarchizacja wpływu czynników makroekonomicznych na ryzyko kredytowe przy wykorzystaniu danych o średnim poziomie agregacji, które opisywały portfel kredytów konsumpcyjnych oraz kredytów mieszkaniowych (indeksowanych do franka szwajcarskiego) jednego z głównych banków komercyjnych w Polsce (w latach 2004–2016). Próba obejmowała ponad 10 tys. obserwacji dla portfela kredytów konsumpcyjnych oraz ponad 400 obserwacji dla portfela kredytów mieszkaniowych. Wykorzystano modele danych panelowych. Wyizolowano wpływ sytuacji makroekonomicznej spośród innych kluczowych czynników determinujących ryzyko kredytowe (to jest historycznych zmian polityki kredytowej banku i naturalnego cyklu dojrzewania portfela). Wyniki potwierdziły związek sytuacji gospodarczej, reprezentowanej w modelu m.in. przez stopę bezrobocia i produkcję przemysłową, z ryzykiem kredytowym. Wzrostowi stopy bezrobocia towarzyszy większa częstotliwość przypadków zaniechania spłaty, a przyspieszeniu dynamiki produkcji przemysłowej – mniejsza. Stwierdzono również występowanie opóźnień tej asocjacji sięgających 12 miesięcy. Model wraz ogólnodostępnymi prognozami makroekonomicznymi lub scenariuszami stresowymi umożliwia dokładniejsze przewidywanie skali pogorszenia jakości portfela w okresie dekoniunktury, a także formułowanie rekomendacji w zakresie polityki kredytowej, zwłaszcza granicznych poziomów akceptowanego prawdopodobieństwa zaniechania spłaty w różnych fazach cyklu koniunkturalnego.