Spotkać siebie w innym

Abstract

Pytanie o czynniki stymulujące wzniecenie fenomenu wiary religijnej jest nadal aktualne i żywo podejmowane w rozlicznych dyskusjach. Ich celem jest odnalezienie odpowiedzi na pytanie w jaki sposób ona wy-darza-się.

Kwestia możliwości urzeczywistnienia się wiaryw wydarzeniu spotkania człowieka z jakimś ty, jest kluczowym problemem tej książki. Chodzi także o zmierzenie się z pytaniem o warunki, dzięki którym jakieś konkretne ja dokonuje osobistego wzniecenia aktu wiary religijnej pod wpływem doświadczenia przemienionego człowieczeństwa jakiegoś ty. Ponadto zostaje tu podjęte pytanie o warunki, poprzez które dokonuje się poznanie siebie przez podmiot i nawiązanie relacji, afirmacja istnienia Absolutu i wejście w relację z nim. Jest to nic innego niż analizowanie fenomenu wiary religijnej w paradygmacie spotkania.

Aby rozważania nie były jedynie czysto teoretyczne, zagadnienie zostało sproblematyzowane na przykładzie doświadczenia religijnego Etty Hillesum (1914-1943), zaś za źródłowy materiał do analiz jej osobistej przemiany posłużono się jej zapiskami w postaci pamiętnika (zob E. Hillesum, Przerwane życie. Pamiętnik 1941-1943, tłum. I. Piotrowska, Kraków: Wydawnictwo WAM 2000) oraz korespondencji (zob. E. Hillesum, Myślące serce,. Listy, tłum. I. Piotrowska, Kraków: Wydawnictwo WAM 2002). E. Hillesum była holenderską Żydówką, początkowo religijnie obojętną, która doświadczyła religijnego przebudzenia za sprawą wydarzenia spotkania z Juliusem Spierem. Spotkanie to stało się dla niej punktem wyjścia do uważnego traktowania swojego człowieczeństwa oraz przeżywania własnego życia. Rozbudziło w niej zmysł religijny i w ostateczności wprowadziło ją na drogę relacji wiary religijnej.

Rozdział pierwszy jest teoretycznym rozważaniem nad zagadnieniem i doniosłością uwagi wobec własnego człowieczeństwa na podstawie stanu badań tego problemu z zakresu filozofii oraz teologii. Stanowi swego rodzaju wstęp i przygotowanie do analizy tego problemu na konkretnym przykładzie życia E. Hillesum. W drugim rozdziale poruszono zagadnienie doniosłości spotkania i obecności J. Spiera (ty) w religijnym doświadczeniu E. Hillesum (ja). Elementarnym problemem jest tu nie tylko kwestia wydarzenia ich spotkania, ale także wynikających z niego konsekwencji. Rozdział trzeci jest próbą analizy i bliższej charakterystyki relacji E. Hillesum z Bogiem oraz jej oryginalnej koncepcji idei pomocy Bogu. Jest próbą zmierzenia się z kontrowersjami wokół obrazu Boga u E. Hillesum oraz zagadnieniem jej konfesyjnego przyporządkowania.