El estilo como problema traductológico. Análisis comparativo de los recursos estilísticos en las versiones españolas de los relatos de Bruno Schulz

Abstract

Głównym celem pracy jest zbadanie, w jaki sposób tłumacze oddają w tekście docelowym środki stylistyczne charakterystyczne dla danego autora. Dysertacja podzielona jest na trzy rozdziały. Pierwszy rozdział, mający charakter teoretyczny, poświęcony jest historii stylistyki: od podejścia ojca współczesnej stylistyki Charles’a Bally’ego aż po stylometrię. Takie zestawienie umożliwia prześledzenie zmian, jakim ulegało zarówno myślenie o stylu, jak i narzędzia służące do jego badania pod wpływem kolejnych prądów językoznawczych. Drugi rozdział stanowi przegląd konkretnych rozwiązań punktowych problemów napotykanych przez tłumaczy próbujących oddać w przekładzie wyznaczniki stylu autorskiego, to jest składnię, figury stylistyczne czy warstwę brzmieniową. W rozdziale tym zostało również pokrótce poruszone zagadnienie stylu tłumacza i jego niewidzialności, a także problem neutralizacji stylu autorskiego. Trzeci rozdział ma charakter analityczny. W jego pierwszej części opisane zostały specyficzne cechy stylu Schulzowskiego, jak również techniki oraz błędy tłumaczeniowe według klasyfikacji Amparo Hurtado Albir, która to typologia posłużyła do skategoryzowania ponad dwóch tysięcy badanych fragmentów. Korpus obejmuje wyimki zawierające metafory, porównania, słowa obcojęzyczne, rzeczowniki i przymiotniki złożone, powtórzenia oraz aliteracje, które zostały zestawione z ich trzema przekładami na język hiszpański. W pracy zastosowano zarówno metody kwantytatywne, jak i kwalitatywne. Dzięki tym pierwszym możliwe było zaobserwowanie najczęściej stosowanych technik, które często okazywały się również najskuteczniejszymi w tłumaczeniu danego środka stylistycznego. Natomiast wykorzystanie tych drugich uwidoczniło pojedyncze zmiany obrazowania w tekstach docelowych, częste opuszczanie niektórych zabiegów stylistycznych (m.in. unikanie powtórzeń), jak również ukazało pewne tendencje modyfikujące styl autora, na przykład tłumaczenie części porównań jako metafor.