Męska depresja – koncepcja, metody pomiaru i związki z zachowaniami samobójczymi

Abstract

W artykule przedstawiono koncepcję atypowych objawów depresji występujących u mężczyzn. Ważnym źródłem tej koncepcji były doświadczenia wyniesione z programu diagnozowania i leczenia depresji wprowadzonego na Gotlandii (Szwecja) w latach 80. ubiegłego stulecia. Program, skierowany do lekarzy rodzinnych, zmniejszył liczbę zachowań samobójczych wśród kobiet, ale nie wśród mężczyzn. Przyjęto, że jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy może być odmienny obraz depresji u obu płci. Różnice między płciami mogą odpowiadać za to, że depresja u mężczyzn znacznie częściej niż u kobiet pozostaje nierozpoznana i nieleczona, co prowadzi do zwiększenia liczby samobójstw. Wśród dominujących objawów depresji u mężczyzn wyróżniono wzrost impulsywności i zachowań agresywnych, nadużywanie substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, nikotyna), podejmowanie zachowań ryzykownych (jazda samochodem pod wpływem alkoholu, przypadkowe kontakty seksualne) oraz tłumienie emocji. Jako przyczyna występowania atypowej depresji u mężczyzn najczęściej wymieniane jest rygorystyczne podporządkowywanie się tradycyjnym męskim normom kulturowym. Normy te dotyczą odporności, wytrzymałości, konkurowania, opanowania i tłumienia uczuć oraz konieczności zapewnienia bytu rodzinie. W pracy omówiono najbardziej znane metody badania męskiej depresji – Gotland Male Depression Scale (GMDS) Rutza, Male Depression Risk Scale (MDRS-22) Rice’a i współpracowników oraz Masculine Depression Scale (MDS) Magovcevic i Addisa – a także przedstawiono wyniki badań prowadzonych z użyciem wspomnianych metod. Artykuł kończą refleksje dotyczące dalszych kierunków badań nad problemem męskiej depresji i opis kontrowersji związanych z omawianą koncepcją

The article presents the concept of atypical symptoms of depression occurring in men. An important source of the concept is the experience of the programme of diagnosis and treatment of depression which was carried out on Gotland (Sweden) in the 1980s. The programme, which was addressed to family practitioners, led to a reduction of suicidal behaviours in women. Among men, these behaviours did not change. It was assumed that one of the reasons for such an outcome could be a different picture of depression in both sexes. These differences could be responsible for the fact that depression in men remains undiagnosed and untreated more often than among women, leading to an increased number of suicides. Increased impulsivity, aggressive behaviour, substance abuse (alcohol, drugs, nicotine), taking risky behaviours (risky driving, casual sex) and suppression of emotions were distinguished among the dominant symptoms of male depression. The rigorous submission to the traditional male cultural roles is often mentioned as the cause of atypical depression in men. These standards refer to resistance, strength, competition, control over and suppression of feelings as well as the need to provide for the family. This article presents the most common methods to study male depression, i.e. the Gotland Male Depression Scale (GMDS) by Rutz, the Male Depression Risk Scale (MDRS-22) by Rice et al. and the Masculine Depression Scale (MDS) by Magovcevic and Addis. The results of research conducted with the use of these methods are also shown. The paper ends with reflections on further research on the problem of male depression and the controversy surrounding this issue.