Rola kosztów pracy w kształtowaniu konkurencyjności polskiej gospodarki

Abstract

Przeprowadzona w pracy analiza poziomu i tempa zmian kosztów pracy oraz ich relacji z podstawowymi zmiennymi makroekonomicznymi (PKB, wydajność pracy, eksport, inwestycje, napływ BIZ) w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej umożliwiły pozytywną weryfikację hipotezy głównej i hipotez pomocniczych podporządkowanych hipotezie głównej. W pracy chodziło przede wszystkim o przedstawienie argumentów wskazujących, że na obecnym poziomie rozwoju gospodarczego Polski niskie koszty pracy nie wpływają na poprawę międzynarodowej konkurencyjności gospodarki. Biorąc pod uwagę wymienione uwarunkowania polskiej gospodarki, w pracy została podjęta próba weryfikacji następującej hipotezy głównej: H0: Na obecnym etapie rozwoju gospodarczego Polski niskie koszty pracy nie wpływają na poprawę międzynarodowej konkurencyjności polskiej gospodarki. Dodatkowo, sformułowano hipotezy pomocnicze: H1: Liberalna polityka gospodarcza realizowana od początku okresu transformacji sprzyjała utrzymywaniu niskich kosztów pracy co prowadziło do spadku udziału kosztów pracy w PKB oraz niższego tempa wzrostu płac niż wydajności pracy. H2: Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych wynikający z niskiego poziomu kosztów pracy przyczynia się do specjalizacji Polski w produkcji i eksportu dóbr niskiej i średniej techniki. H3: Niski poziom kosztów pracy sprzyja utrwalaniu pozycji Polski w środkowym etapie globalnego łańcucha wartości oraz zmniejsza udział krajowej wartości dodanej w eksporcie. Model kosztowej konkurencyjności polskiej gospodarki powoduje, że w praktyce rozwój przyjmuje często postać zależną. Przy takim właśnie modelu rozwoju każdy wzrost kosztów pracy powoduje utratę bieżącej konkurencyjności rynkowej eksportowanych towarów, co prowadzi do osłabienia się waluty i przywrócenia w ten sposób niskiej wyceny pracy w danym kraju przez rynek globalny. Skutecznym sposobem wyrwania się z tej pułapki jest poprawa fundamentalnych czynników decydujących o konkurencyjności, a więc wydajności, innowacyjności, nowoczesnych technologii oraz dobrego miejsca w łańcuchu wartości. Tylko te kraje, które mają gospodarkę opartą na prawdziwych innowacjach, są w stanie utrzymać konkurencyjność i jednocześnie zapewnić wysoki poziom płac.