Między panoptyzmem i „rządomyślnością” – uwagi o kulturze naszych czasów

Abstract

W recepcji twórczości Michela Foucaulta od lat zaznacza się wzór interpretacji, zgodnie z którym jego kluczową ideą miałoby być pojęcie władzy dyscyplinarnej, a tym samym także panoptyzmu. Tekst podejmuje próbę częściowej rewizji tego przekonania, kierując uwagę polskiego czytelnika w stronę koncepcji „rządomyślności” (governmentality). Uwzględniając ustalenia tzw. „badań nad rządomyślnoscią” (governmentality studies) nakreślone zostały także kulturowe cechy współczesnego, neoliberalnego gospodarowania. Artykuł wskazuje ponadto na niepokojące tendencje ku bezkrytycznemu uleganiu „rządomyślności” w dziedzinie nauki i szkolnictwa wyższego.