Proteuszowska tożsamość naszych czasów. Rosnące znaczenie ciała w konstruowaniu tożsamości
Abstract
W pracy doktorskiej zostały przeanalizowane społeczne konsekwencje nowego zjawiska, które narodziło się w wyniku zmian, jakie zaszły w społecznej codzienności jednostek. W koncepcji badawczej zaproponowałam dla tego typu nie do końca określonego, zmiennego poczucia siebie nazwę tożsamości proteuszowskiej, stanowiącej punkt wyjścia dla podjętych badań empirycznych, To podejście polega na podkreśleniu zmienności „ja”, jego różnokształtności i zdolności dostosowywania się do zmian w otaczającej rzeczywistości społecznej. Tym samym, tworząc powyższą definicję projektującą, odwołałam się do cech mitologicznego bóstwa morskiego - Proteusza. Rozpowszechnianie się tego nowego typu tożsamości jednostkowej prowadzić może do określonych rezultatów, które z perspektywy społecznej mogą być odbierane w rzeczywistości jako pozytywne, neutralne lub negatywne dla ludzkich podmiotów.
Celem niniejszej rozprawy jest opis, analiza i interpretacja czynników składających się na złożony proces wyłaniania się zmiennej, a zarazem wielowymiarowej tożsamości nowego typu - tożsamości proteuszowskiej. W analizie tej, zwłaszcza w wymiarze empirycznym, szczególny akcent położony został na zweryfikowanie tezy, że współcześnie następuje charakterystyczne dla późnej nowoczesności (A. Giddens) czy płynnej ponowoczesności (Z. Bauman) odrywanie cielesności od tożsamości jednostki w wyniku podjętych przez jednostkę działań, dotyczących poszukiwania własnego „ja”. Zakładam, że w poszukiwaniach tych ciało stanowi przede wszystkim narzędzie do osiągnięcia określonego rezultatu.
Zarysowana w rozprawie perspektywa teoretyczno-empiryczna, pozwoli, mam nadzieję, badaczom pogłębić analizy kształtowania tożsamości w czasach, które niosą rosnącą niepewność i malejące poczucie bezpieczeństwa. Niewykluczone, że wysiłki poddające ciało dyscyplinującemu reżimowi w procesie jego doskonalenia staną się przedsięwzięciem na tyle refleksyjnym i ważnym, że przynajmniej oddalą chociaż małą część wspomnianych tutaj defektów naszego ludzkiego świata.