Metoda projektów w edukacji przedszkolnej - analiza dyskursu

Abstract

W literaturze przedmiotu metoda projektów jawi się jako innowacyjna alternatywa dla zakorzenionego w polskiej dydaktyce transmisyjnego modelu nauczania. W publikacjach z zakresu wczesnej edukacji dominuje narracja afirmująca metodę projektów. Postrzegana jest ona jako strategia sprzyjająca dziecięcej pełnomocności i tworząca odpowiednie warunki dla dziecięcego procesu konstruowania wiedzy. Konfrontacja takiego podejścia z myślą francuskiego filozofa Michela Foucaulta (w szczególności z koncepcją „rządomyślności”), doprowadziła autorkę do pytania o relacje władzy, tkwiące przede wszystkim w tych koncepcjach, które za swój nadrzędny cel przyjmują emancypację dziecka. Badania w ramach niniejszej pracy zostały więc podjęte w odpowiedzi na potrzebę demitologizacji dyskursu edukacyjnego, w którym kluczową kategorią jest dziecięca partycypacja. Wobec powyższego przedmiotem badań uczyniono metodę projektów, która wyłania się z wybranej praktyki dyskursywnej, za nadrzędny cel pracy uznano natomiast krytyczny namysł nad wykorzystaniem metody projektów w edukacji przedszkolnej. Przeprowadzane badania zostały usytuowane w kręgu badań zaliczanych do postfoucaultowskiej analizy dyskursu. Ze względu na to, iż dzieła Foucaulta nie oferują konkretnych wskazówek i procedur badawczych, proces analityczny oparto głównie na zbiorze zasad i praktyk, zaczerpniętych z metodologii teorii ugruntowanej, w jej konstrukcjonistycznej odmianie. Realizując postulat o poddawaniu krytycznej analizie przede wszystkim tych oczywistych, niebudzących wątpliwości czy zastrzeżeń dyskursów (do takich autorka zaliczyła dyskurs Reggio Emilia), analizie poddano dokumentację 45 projektów, realizowanych na przestrzeni ostatnich 40 lat w miejskich przedszkolach w Reggio Emilia (Włochy).