Paryż – miasto wyobrażone jako przedmiot spojrzenia turystycznego, imigranckiego i postnostalgicznego. Analiza wybranych filmów fabularnych zrealizowanych po 1995 roku

Abstract

Celem przygotowanej rozprawy doktorskiej było wyodrębnienie i wskazanie wyznaczników trzech filmowych strategii reprezentacji miejskiej przestrzeni Paryża przy pomocy kategorii spojrzenia turystycznego, imigranckiego i postnostalgicznego. To spojrzenie jest kierowane przez rozmaite podmioty (protagonistów, fokalizatorów zewnętrznych, nadawców i odbiorców ekstratekstualnych) na przestrzeń miasta, która stanowi tło ekranowej akcji lub jej pierwszoplanowy element i wzbogaca film o dodatkowe znaczenia, a niekiedy aktywnie wpływa na losy ekranowych postaci.

Każde z typów spojrzeń tworzy skonwencjonalizowany portret „stolicy świata” – miasta wyobrażonego, którego fundamentem jest obiektywnie istniejąca topografia Paryża, silnie przekształcona za sprawą konsekwentnie stosowanych filmowych środków wyrazu. Ponieważ wymienione strategie reprezentowania przestrzeni miejskiej cechuje homogeniczność przejawiająca się podobieństwem ikonografii, stosowanych chwytów narracyjnych i typów postaci, do zilustrowania postawionej tezy posłużyłam się ograniczonym zestawem przykładów filmowych. Zastosowana przeze mnie metoda studium przypadku ma na celu podkreślenie analogii istniejących pomiędzy filmami wyprodukowanymi w różnych krajach na przestrzeni ponad dwóch dekad, a reprezentującymi określony typ spojrzenia. Jak przekonuję w treści kolejnych rozdziałów, minione ćwierćwiecze nie przyniosło radykalnych przemian w obrębie trzech wymienionych strategii; kolejne powstające produkcje nie dekonstruują, lecz utrwalają konwencjonalne wizerunki Paryża wyrosłe na gruncie literatury i sztuk wizualnych.