Altruizm danych w prawie Unii Europejskiej

Abstract

Rozprawa doktorska jest poświęcona altruizmowi danych, czyli praktyce dobrowolnego udostępniania danych osobowych i nieosobowych do celów leżących w ogólnym interesie, takich jak poprawa opieki zdrowotnej, zapobieganie klęskom żywiołowym lub łagodzenie ich skutków, poprawa jakości usług publicznych, wspieranie i rozwój badań naukowych lub walka ze zmianami klimatu. Zjawisko altruizmu danych funkcjonuje nie tylko w Unii Europejskiej, ale i na całym świecie, od co najmniej dekady, a mimo to przez wiele lat nie podlegało przepisom, które wprost regulowałyby ten model dzielenia się danymi. Z tego względu altruizm danych rozwijał się w oparciu o istniejące rynkowe mechanizmy wymiany danych lub udostępniania danych, jednak rozwój ten nie był – i nadal nie jest – tak dynamiczny jak rozwój innych form dzielenia się danymi. To powoduje, że potencjał danych w zakresie realizacji celów związanych z interesem ogólnym nie jest w pełni wykorzystywany. Konieczność zwiększenia poziomu dzielenia się danymi z pobudek altruistycznych dostrzegł prawodawca unijny. Uchwalone w dniu 30 maja 2022 r. rozporządzenie 2022/868 w sprawie europejskiego zarządzania danymi i zmieniające rozporządzenie 2018/1724 (akt w sprawie zarządzania danymi) zawiera regulację dedykowaną altruizmowi danych. Jest to pierwsza regulacja przyjęta w UE dotycząca tego zagadnienia. Celem rozprawy doktorskiej jest więc dokonanie oceny przyjętej regulacji, a w szczególności uzyskanie odpowiedzi na pytanie następujące badawcze: czy przyjęty w akcie w sprawie zarządzania danymi normatywny wzorzec altruizmu danych pozwala na osiągnięcie celu regulacyjnego, jakim jest budowanie zaufania do altruistycznego dzielenia się danymi?.