Pokaż uproszczony rekord

dc.contributor.authorSzymczak, Jan
dc.contributor.editorGrabarczyk, Tadeusz
dc.contributor.editorPogońska-Pol, Magdalena
dc.date.accessioned2023-11-06T13:21:32Z
dc.date.available2023-11-06T13:21:32Z
dc.date.issued2023
dc.identifier.citationSzymczak J., Harce’, or Single Combat before the Battle, [w:] Oblicza Wojny. Tom 7. Przed bitwą, Grabarczyk T., Pogońska-Pol M. (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2023, s. 143-159, https://doi.org/10.18778/8331-303-0.06pl_PL
dc.identifier.isbn978-83-8331-303-0
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/48281
dc.description.abstractHarce or harc (Hungarian: harcz; Italian: arciere; Russian: styčka/стычка) are single combat skirmishes between individual warriors fought before a battle in front of both enemy armies. Sometimes it was a duel between the commanders of the army or the best warriors delegated by the opposing sides, which would decide the outcome of the battle without it being fought. The first place on the list of knights who won fame for the Polish army belongs to the Silesian prince Boleslav I the Tall, who defeated an opponent of enormous stature during the Italian expedition of Emperor Frederick Barbarossa in 1162 near Milan. In the 13th–16th centuries in Poland, harce were popular in battles fought on an open field and during sieges of fortified structures. Both heavy knights and light cavalrymen participated in them. Harce or single combat is a custom known since ancient times. It was popular in the era of knightly cavalry in the Middle Ages and persisted into early modern times. The characters from Henryk Sienkiewicz’s novels set in the 17th century still maintained this tradition.pl_PL
dc.description.abstractHarce (węgierski: harcz; włoskie: arciere; rosyjska: стычка) to walki przed bitwą pojedynczych wojowników na oczach obu nieprzyjacielskich wojsk. Niekiedy był to pojedynek pomiędzy wodzami armii lub delegowanymi z niej najlepszymi wojownikami, który miał zadecydować o wyniku bitwy bez jej podjęcia. Pierwsze miejsce na liście rycerzy, rozsławiających sławę oręża polskiego zajmuje książę śląski Bolesław Wysoki, który w trakcie wyprawy włoskiej cesarza Fryderyka Barbarossy pokonał pod Mediolanem w 1162 r. przeciwnika olbrzymiego wzrostu. W XIII-XVI w. w Polsce harce były popularne w bitwach na otwartych polach i podczas oblężeń obiektów ufortyfikowanych. Uczestniczyli w niej zarówno ciężkozbrojni rycerze, jak i lekkozbrojni kawalerzyści. Harc to zwyczaj znany od czasów starożytnych. Był popularny w epoce kawalerii rycerskiej w średniowieczu i utrzymał się w czasach nowożytnych. Na harc wyjeżdżali jeszcze w XVII w. bohaterowie powieści Henryka Sienkiewicza – z Jerzym Michałem Wołodyjowskim na czele!pl_PL
dc.description.abstractСтаропольские harce – «харцэ» (венг.: harcz; ит.: arciere; укр. герць, руск.: поединок) это вооруженная борьба отдельных воинов перед битвой на глазах вражеских армий. Иногда это был поединок между военачальниками или делегированными лучшими воинами, который должен был решить исход битвы, не вступая в нее.  Первое место в списке рыцарей, прославивших польское войско, занимает силезский князь Болеслав Высокий, который во время итальянского похода императора Фридриха Барбароссы победил под Миланом в 1162 году противника огромного роста. В XIII-XVI веках в Польше были популярны поединки перед сражениями в чистом поле и при осадах укрепленных объектов. В нем участвовали как тяжеловооруженные рыцари, так и легковооруженные кавалеристы. Поединок – обычай, известный с древних времен. Он был популярен в эпоху рыцарской кавалерии в средние века, перешел он и в Новое время. Еще в XVII веке на поединки выезжали герои романов Генрика Сенкевича, во главе с самим Ежи Михалом Володыёвским!pl_PL
dc.language.isoenpl_PL
dc.publisherWydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiegopl_PL
dc.relation.ispartofGrabarczyk T., Pogońska-Pol M. (red.)., Oblicza Wojny. Tom 7. Przed bitwą, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2023;
dc.relation.ispartofseriesOblicza wojny;
dc.rightsAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe*
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/*
dc.subjectPoland 10th–16th centurypl_PL
dc.subjectwarpl_PL
dc.subjectsolo duelspl_PL
dc.subjectskirmisherspl_PL
dc.subjectknightly ethospl_PL
dc.subjectPolska X–XVI w.pl_PL
dc.subjectwojnapl_PL
dc.subjectsolowe pojedynkipl_PL
dc.subjectharcownicypl_PL
dc.subjectetos rycerskipl_PL
dc.subjectПольша X–XVI вв.pl_PL
dc.subjectвойнаpl_PL
dc.subjectодиночные поединкиpl_PL
dc.subjectпоединщикиpl_PL
dc.subjectрыцарский этосpl_PL
dc.titleHarce’, or Single Combat before the Battlepl_PL
dc.title.alternativeHarce, czyli solowa walka przed bitwąpl_PL
dc.title.alternativeHarce – «харцэ», ИЛИ поединки ПЕРЕД БоеMApl_PL
dc.typeBook chapterpl_PL
dc.rights.holder© Copyright by the Authors, Łódź 2023; © Copyright for this edition Uniwersytet Łódzki, Łódź 2023pl_PL
dc.page.number143-159pl_PL
dc.contributor.authorAffiliationUniversity of Lodz, Faculty of Philosophy and History, Institute of Historypl_PL
dc.identifier.eisbn978-83-8331-304-7
dc.referencesBielski M., Kronika polska, ed. K.J. Turowski, Sanok 1856.pl_PL
dc.referencesDługosz J., Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, book 1–2, Warszawa 1973, book 5–6, Warszawa 1964, book 10, Warszawa 1985, book 10–11, Warszawa 1997, book 12/2, Kraków 2005.pl_PL
dc.referencesGalli Anonymi, Cronicae et gesta ducum sive principum Polonorum, ed. K. Maleczyński, [in:] Monumenta Poloniae Historica, Series nova, vol. 2, Kraków 1952.pl_PL
dc.referencesJoannis de Czarnkow, Chronicon Polonorum, ed. J. Szlachtowski, [in:] Monumenta Poloniae Historica, vol. 2, Lviv 1872.pl_PL
dc.referencesKnapski G., Thesaurus Polono-latino-graecus seu Promptuarium Linguae Latinae et Graece, Polonorum usui accomodatum, Kraków [1621].pl_PL
dc.referencesKronika książąt polskich, ed. Z. Węclewski, [in:] Monumenta Poloniae Historica, vol. 3, Lviv 1878.pl_PL
dc.referencesKronika polska, ed. L. Ćwikliński, [in:] Monumenta Poloniae Historica, vol. 3, Lviv 1878.pl_PL
dc.referencesKronika Thietmara, ed. M.Z. Jedlicki, Poznań 1953.pl_PL
dc.referencesKrzycki A., Carmina, ed. K. Morawski, Kraków 1888.pl_PL
dc.referencesKrzycki A., Poezje, transl. E. Jędrkiewicz, ed. A. Jelicz, Warszawa 1962.pl_PL
dc.referencesMączyński J., Lexicon latino-polonicum ex optimis Latinae Linguae scriptoribus concinnatum, [Königsberg] 1564.pl_PL
dc.referencesOrzechowski S., Żywot i śmierć Jana Tarnowskiego, kasztelana krakowskiego i hetmana wielkiego koronnego, ed. K.J. Turowski, Sanok 1855.pl_PL
dc.referencesOttonian Germany. The Chronicon of Thietmar of Merseburg, transl. D.A. Warner, Manchester 2001.pl_PL
dc.referencesPaprocki B., Gniazdo cnoty, Kraków 1578.pl_PL
dc.referencesRocznik kapituły gnieźnieńskiej, [in:] Roczniki wielkopolskie, ed. B. Kürbis, [in:] Monumenta Poloniae Historica, Series nova, vol. 6, Warszawa 1962.pl_PL
dc.referencesRocznik kapituły poznańskiej, [in:] Roczniki wielkopolskie, ed. B. Kürbis, [in:] Monumenta Poloniae Historica, Series nova, vol. 6, Warszawa 1962.pl_PL
dc.referencesStaročeské vojenské řády: Hájek – Vlček – Žižka, ed. F. Svejkovský, introduction by J. Durdík, Praha 1952.pl_PL
dc.referencesBanaszkiewicz J., „Nadzy wojownicy” – o średniowiecznych pogłoskach dawnego rytu wojskowego (Prokopiusz z Cezarei, Paweł Diakon, Girard z Walii, Sakso Gramatyk i Gall Anonim), [in:] J. Banaszkiewicz, Takie sobie średniowieczne bajeczki, Kraków 2013, pp. 361–389.pl_PL
dc.referencesBanaszkiewicz J., Polskie dzieje bajeczne Mistrza Wincentego Kadłubka, Wrocław 1998.pl_PL
dc.referencesCetwiński M., Nie samym mieczem: broń heraldycznych bohaterów, [in:] Non sensistis gladios. Studia ofiarowane Marianowi Głoskowi w 70. rocznicę urodzin, eds O. Ławrynowicz, J. Maik, P.A. Nowakowski, Łódź 2011, pp. 79–85.pl_PL
dc.referencesContamine P., Wojna w średniowieczu, transl. M. Czajka, Warszawa 1999.pl_PL
dc.referencesFlori J., Rycerze i rycerstwo w średniowieczu, transl. E. Trojańska, Poznań 2003.pl_PL
dc.referencesIwańczak W., Tropem rycerskiej przygody. Wzorzec rycerski w piśmiennictwie czeskim XIV wieku, Warszawa 1985.pl_PL
dc.referencesLabuda G., Mieszko II król Polski (1025–1034). Czasy przełomu w dziejach państwa polskiego, Kraków 1992.pl_PL
dc.referencesLinde S.B., Słownik języka polskiego, vol. 2: G–L, ed. 3, Warszawa 1951.pl_PL
dc.referencesNadolski A., Grunwald. Problemy wybrane, Olsztyn 1990.pl_PL
dc.referencesNowakowski A., O pewnym grunwaldzkim epizodzie, [in:] Arma et ollae. Studia dedykowane Profesorowi Andrzejowi Nadolskiemu w 70 rocznicę urodzin i 45 rocznicę pracy naukowej. Sesja naukowa, Łódź, 7–8 maja 1992 r., Łódź 1992, pp. 137–145.pl_PL
dc.referencesPiwowarczyk D., Poczet rycerzy polskich XIV i XV wieku, Warszawa 2004.pl_PL
dc.referencesSamsonowicz A., Łowiectwo w Polsce Piastów i Jagiellonów, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991.pl_PL
dc.referencesSemkowicz A., Krytyczny rozbiór Dziejów polskich Jana Długosza (do roku 1384), Kraków 1887.pl_PL
dc.referencesSławski F., Słownik etymologiczny języka polskiego, vol. 1: A–J, Kraków 1952–1956.pl_PL
dc.referencesSłownik języka polskiego, vol. 1: A–K, ed. M. Szymczak, Warszawa 1978.pl_PL
dc.referencesSłownik polszczyzny XVI wieku, ed. M.R. Mayenowa, vol. 7, Wrocław et al. 1973, vol. 8, Wrocław et al. 1974.pl_PL
dc.referencesSłownik staropolski, vol. 2, Wrocław–Kraków–Warszawa 1958.pl_PL
dc.referencesSpieralski Z., Kampania obertyńska 1531 roku, Warszawa 1962.pl_PL
dc.referencesStrickland M., Provoking or Avoiding Battle? Challenge, Judicial Duel, and Single Combat in Eleventh- and Twelfth-Century Warfare, [in:] Armies, Chivalry and Warfare in medieval Britain and France. Proceedings of the 1995 Harlaxton Symposium, ed. M. Strickland, Harlaxton Medieval Studies VII, Stamford 1998, pp. 317–343.pl_PL
dc.referencesSzlesiński I., Słownictwo wojskowe w wybranych tekstach literackich i historycznych XVII wieku, Wrocław et al. 1985.pl_PL
dc.referencesSzymczak J., Pojedynki i harce, turnieje i gonitwy. Walki o życie, cześć, sławę i pieniądze w Polsce Piastów i Jagiellonów, Warszawa 2008.pl_PL
dc.referencesSzymczak J., Rycerz i jego konie, Bellerive-sur-Allier 2018.pl_PL
dc.referencesSzymczak J., Rycerz w hełmie, w zbroi i z tarczą, Warszawa–Bellerive-sur-Allier 2016.pl_PL
dc.referencesSzymczak J., Sposoby zdobywania i obrony grodów w Polsce w okresie rozbicia dzielnicowego, “Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1979, vol. 22, pp. 3–63.pl_PL
dc.referencesSzymczak J., Z otwartą przyłbicą. Wojskowa i kulturowa rola hełmu w średniowieczu, “Gdańskie Studia z Dziejów Średniowiecza” 1995, no. 2, pp. 183–192.pl_PL
dc.referencesŚliwiński B., Wojna o Nakło między księciem wschodniopomorskim Świętopełkiem a księciem poznańskim Przemysłem I i o okolicznościach zawarcia pokoju w Kcyni z lipca 1256 r., [in:] In tempore belli et pacis. Ludzie – miejsca – przedmioty. Księga pamiątkowa dedykowana prof. dr. hab. Janowi Szymczakowi w 65-lecie urodzin i 40-lecie pracy naukowo-dydaktycznej, eds T. Grabarczyk, A. Kowalska-Pietrzak, T. Nowak, Warszawa 2011, pp. 485–494.pl_PL
dc.referencesWyrazy polskie w słowniku polsko-łacińskim Jana Mączyńskiego, part 1: A–O, ed. W. Kuraszkiewicz, Wrocław 1962.pl_PL
dc.referencesZientara B., Bolesław Wysoki – tułacz, repatriant, malkontent. Przyczynek do dziejów politycznych Polski XII wieku, “Przegląd Historyczny” 1971, vol. 62 (3), pp. 367–396.pl_PL
dc.contributor.authorEmailjan.szymczak@uni.lodz.plpl_PL
dc.identifier.doi10.18778/8331-303-0.06
dc.relation.volume7pl_PL
dc.disciplinearcheologiapl_PL
dc.disciplinehistoriapl_PL


Pliki tej pozycji

Thumbnail
Thumbnail
Thumbnail

Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach

Pokaż uproszczony rekord

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe
Poza zaznaczonymi wyjątkami, licencja tej pozycji opisana jest jako Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe