Pro-defence activities of women’s organisations during the wars for independence and the establishment of the Polish borders in the years 1914–1921

Abstract

The aim of the study is to show the levels on which Polish women joined the endeavour to regain independence after the period of the Partitions. Principally, the study covers the time period from 1914 to the end of the Polish–Bolshevik War in 1921. However, in order to fully present the background of the pro-defence activities of Polish women, the text also refers to a number of events from the period preceding the outbreak of World War I. The activity of female combatants in the struggle for independence and establishment of national borders during the Second Polish Republic is also discussed. The text consists of two parts: in the first part, the author presents the participation of women in paramilitary organisations and armed struggle during World War I and their participation in the Greater Poland Uprising and in the battles for Lviv in Eastern Galicia. She also discusses the activities of women in the Legions, the Polish Military Organisation, and the Voluntary Legion of Women. The second part of the study presents the contribution of civilian women's organisations, in particular the Polish White Cross, to help soldiers and civilians injured in combat. The author points to the role played by the Women’s League for War Alert and the League of Women of Galicia and Cieszyn Silesia in securing the army's material base. Faced with the threat of the Bolshevik invasion, women not only actively supported the combatants, but also created a resilient defence propaganda machine in dozens of magazines. The author discusses the agitation campaign for joining the Volunteer Army. The activists of women's associations organised lotteries, festivities, and competitions, during which they raised funds to support the fighters. The sources of the paper are memoirs and the relevant period press, as well as contemporary monographs and scientific articles.

Celem opracowania było ukazanie płaszczyzn, na których Polki włączyły się w dzieło odzyskania niepodległości po okresie zaborów. Zasadnicze cezury czasowe obejmują okres od 1914 r. do zakończenia wojny polsko-bolszewickiej. Jednakże w celu pełnego ukazania tła działalności proobronnej Polek, w tekście przywołano szereg wydarzeń z okresu poprzedzającego wybuch I wojny światowej. Omówione została również działalność kombatantek walk o niepodległość i granice w okresie II Rzeczypospolitej. Tekst składa się z dwóch części. W pierwszej części, autorka przedstawiła udział kobiet w organizacjach paramilitarnych i walce zbrojnej podczas I wojny światowej, ich uczestnictwo w Powstaniu Wielkopolskim i w walkach w Galicji Wschodniej o Lwów. Omówiona została działalność kobiet m.in. w Legionach, Polskiej Organizacji Wojskowej i Ochotniczej Legii Kobiet. Druga część opracowania prezentuje wkład cywilnych organizacji kobiecych, w szczególności Polskiego Białego Krzyża w dzieło niesienia pomocy poszkodowanym w walkach żołnierzom i cywilom. Autorka wskazała na rolę, jaką odegrały Liga Kobiet Pogotowia Wojennego oraz Liga Kobiet Galicji i Śląska Cieszyńskiego w zabezpieczaniu materialnego zaplecza armii. W obliczu zagrożenia inwazją bolszewicką kobiety, nie tylko czynnie wspierały walczących, stworzyły także prężną machinę propagandy obronnej na łamach dziesiątków pism. Autorka omawia akcję agitacyjną na rzecz wstępowania do Armii Ochotniczej. Działaczki stowarzyszeń kobiecych organizowały loterie, festyny, konkursy, podczas których zbierały środki na wsparcie walczących. Podstawą źródłową opracowania są wspomnienia, prasa z epoki oraz współczesne monografie i artykuły naukowe.

Цель исследования состоит в том, чтобы показать области, в которых польские женщины включились в работу по восстановлению независимости после периода разделов. Основные переломные моменты охватывают период с 1914 г. до окончания польско-большевистской войны. Однако, чтобы в полной мере показать подоплеку оборонной деятельности польских женщин, в тексте упоминается ряд событий периода, предшествовавшего началу Первой мировой войны. Обсуждается также деятельность комбатантов, сражавшихся за независимость и границы во время Второй Польской Республики. Текст состоит из двух частей. В первой части автор представил участие женщин в военизированных организациях и вооруженной борьбе в годы Первой мировой войны, их участие в Великопольском восстании и в боях в Восточной Галиции за Львов. Обговаривается также деятельность женщин в легионах, Польской военной организации и Женском добровольческом легионе. Во второй части исследования представлен вклад гражданских женских организаций, в частности Польского Белого Креста, в работу по оказанию помощи солдатам и гражданским лицам, пострадавшим в ходе боевых действий. Автор подчеркивает ту роль, которую сыграли Женская лига Военной скорой помощи и Женский союз Галиции и Тешинской Силезии в обеспечении материальной базы армии. Перед лицом угрозы большевистского вторжения женщины не только активно поддерживали бойцов, но и запустили отлаженную машину оборонной пропаганды на страницах десятков газет. Автор обсуждает агитационную кампанию за вступление в Добровольческую армию. Активистки женских объединений устраивали лотереи, фестивали, конкурсы, в ходе которых собирали средства для поддержки бойцов. Источниковой базой исследования являются мемуары, периодическая печать и современные монографии и научные статьи.