Ciało doświadczane i ciało doświadczające. Socjologiczna analiza praktyki hatha-jogi

Abstract

Głównym tematem pracy jest socjologiczna analiza praktyki hatha-jogi, a dokładniej – transferu wiedzy w trakcie grupowych zajęć hatha-jogi, który stał się pretekstem do rozważań na temat doświadczania ciała. Badanie procesu przekazu wiedzy cielesnej przyniosło dodatkowe, interesujące dane na temat zmiany charakteru relacji między ćwiczącym, a jego ciałem wskutek praktyki. Transformacyjny proces, przez który przechodzą praktykujący hatha-jogę obejmował bowiem nie tylko zdobywanie i doskonalenie umiejętności w zakresie ruchu, ale przede wszystkim rozwijanie świadomości cielesnej a co za tym idzie – zmianę w postrzeganiu własnego ciała. Tytułowy podział na „ciało doświadczane” i „ciało doświadczające” oddaje najważniejszy aspekt tej zmiany – nadanie ciału podmiotowości. Proces transformacyjny dotyczący zwiększania świadomości cielesnej przeanalizowany w tej pracy dowodzi, że w wyniku spotkania z cielesnością własną i innego przedmiotowa relacja cielesna, w której praktykujący nastawiony jest na „mieć” (zdrowe, rozciągnięte ciało) może przerodzić się w relację podmiotową, w której chce „być” (ciałem i z ciałem). Praktyka hatha-jogi wydaje się być adekwatna do podjęcia wysiłku poznania własnego ciała i próby dialogu z własną cielesnością. Jest szczególną aktywnością fizyczną oraz przejawem troski o siebie i swoje ciało, ponieważ ma charakter holistyczny. Oprócz wpływu na kondycję fizyczną (ćwiczenia/pozycje fizyczne ciała, tzw. asany i techniki oddechowe) dotyka także aspektu zdrowia psychicznego (medytacja i techniki relaksacji), a co najistotniejsze dla rozprawy – jest dyscypliną somatyczną, zorientowaną na doświadczenie wewnętrzne.