Trauma dziecięca a objawy depresji i tendencje samobójcze u kobiet i mężczyzn. Rola wczesnych nieadaptacyjnych schematów i powodów do życia

Abstract

Cel: Ogólnym celem niniejszej pracy było określenie związków między doświadczeniem traumy w dzieciństwie a nasileniem objawów depresji i tendencji suicydalnych z uwzględnieniem mediującej roli czynników poznawczych (tj. nieadaptacyjnych schematów oraz powodów do życia). Badanie służyło również odpowiedzi na pytanie czy męska depresja, w której poza klasycznymi objawami (m.in. obniżenie nastroju, anhedonia) występują symptomy eksternalizacyjne (np. wybuchy złości, agresywność, zachowania ryzykowne), jest fenotypem charakterystycznym tylko dla mężczyzn, czy może występować również u kobiet. Skoncentrowano się także na poznaniu patomechanizmów podtrzymujących analizowane zaburzenia u kobiet i mężczyzn. Osoby badane i metoda: Uczestnikami badania było 135 osób (68 kobiet i 67 mężczyzn) z rozpoznaniem depresji. Badanie przeprowadzono jednoetapowo przy użyciu narzędzi samoopisowych tj. ankiety socjodemograficznej, Kwestionariusza Traumy Dziecięcej (CTQ), Kwestionariusza Schematów Younga (YSQ–S3–PL), Kwestionariusza Zachowań Suicydalnych (SBQ-R), Gotlandzkiej Skali Męskiej Depresji (GDMS) oraz Skali Powodów do Życia (RFL-48), zaadaptowanej na potrzeby niniejszego badania. Wyniki: Nie wystąpiły różnice międzypłciowe w nasileniu objawów depresji. Mężczyźni wykazali wyższy poziom tendencji suicydalnych niż kobiety. W przypadku mężczyzn kluczowe znaczenie dla rozwoju zaburzeń zdrowia psychicznego miało doświadczanie traumy emocjonalnej (w szczególności zaniedbania emocjonalnego), zaś u kobiet przemocy seksualnej. Bez względu na płeć najistotniejszą, pośredniczącą rolę pełniły schematy z domeny rozłączenie/ odrzucenie, a spośród powodów do życia - przekonanie o radzeniu sobie (u kobiet dodatkowo poczucie odpowiedzialności wobec rodziny). Wnioski: Nieadaptacyjne schematy wzmacniają, a powody do życia osłabiają relację między traumą dziecięcą a depresją i tendencjami samobójczymi. Atypowy obraz depresji może występować także u kobiet. Istnieją różnice w ścieżkach rozwoju zaburzeń zdrowia psychicznego w zależności od płci.