Artykuł 25 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w praktyce. Aspekt politycznoprawny

Abstract

Zadaniem pracy jest ponadto odpowiedź na pytanie, jakie środki prawne powinny zostać podjęte, aby art. 25 ust. 5 Konstytucji był realizowany w celu ochrony wartości uznanych za istotne w relacjach państwa ze związkami wyznaniowymi. Artykuł 25 ust. 5 stanowi, że „stosunki między Rzecząpospolitą Polską a innymi kościołami oraz związkami wyznaniowymi określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami”. Jest to ważny element polskiego systemu relacji państwa ze związkami wyznaniowymi, wprowadzający zasadę bilateralności w regulowaniu sytuacji prawnej związków wyznaniowych innych niż Kościół katolicki. Zgodnie z art. 25 ust. 4 Konstytucji sytuację Kościoła katolickiego w Polsce reguluje umowa międzynarodowa (konkordat) oraz ustawy. Art. 25 ust. 5 Konstytucji powstał w celu urzeczywistnienia zasady równouprawnienia wyznań i umożliwienia innym związkom wyznaniowym udziału w kształtowaniu prawa określającego ich działalność w państwie. Od wejścia w życie Konstytucji art. 25 ust. 5 nie doczekał się realizacji. Zaproponowanie środków prawnych mogących przezwyciężyć impas w stosowaniu art. 25 ust. 5 Konstytucji poprzedzono analizą dotychczasowej praktyki stosowania artykułu 25 ust. 5 Konstytucji na podstawie dokumentów pochodzących z archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz ankiety wystosowanej do kościołów i innych związków wyznaniowych, ubiegających się o uchwalenie ustawy indywidualnej. W pracy dokonano syntezy debaty toczącej się w doktrynie polskiego prawa wyznaniowego wokół art. 25 ust. 5 Konstytucji oraz zaprezentowano własne stanowisko – z uwzględnieniem wyników przeprowadzonych badań – na pojawiające się w doktrynie postulaty de lege ferenda.