Uzurpacje w Cesarstwie Bizantyńskim IV – poł. IX wieku

Abstract

Rozprawa dotyczy uzurpacji — rozumianych jako wystąpienie części społeczności przeciw władcy, podczas którego dochodzi do proklamowania kontrcesarza — stanowiących nieodłączny element życia politycznego Bizancjum. Podjęte zostały w niej takie kwestie, jak: źródła uzurpacji i ich rola w życiu państwa bizantyńskiego, pochodzenie etniczne i społeczne uzurpatorów, wizerunek uzurpatorów w źródłach literackich, zaplecze społeczne pretendentów do tronu, proces legalizowania zdobytej władzy. Punktem wyjścia rozważań jest przejęcie przez Konstantyna Wielkiego kontroli nad wschodnią częścią państwa rzymskiego po pokonaniu Licyniusza i założenie Konstantynopola, zaś cezurę końcową stanowi połowa wieku IX, kiedy uwidacznia się dominująca pozycja wielkich rodów bizantyńskich w życiu politycznym, w tym również w przejmowanie tronu w drodze uzurpacji.