„Przeobrażenia” Jakuba Żebrowskiego i „Przemiany” Waleriana Otwinowskiego. Dwa staropolskie przekłady „Metamorfoz” Owidiusza

Abstract

Rozprawa dotyczy dwóch staropolskich przekładów „Metamorfoz” Owidiusza, są to: „Przeobrażenia” Jakuba Żebrowskiego i „Przemiany” Waleriana Otwinowskiego. W dotychczasowych badaniach nie było wyczerpujących informacji o przekładach Żebrowskiego i Otwinowskiego. W niniejszej pracy skupiono uwagę na trzech podstawowych problemach: 1. zbadano artyzm przekładów, 2. omówiono technikę przekładową tłumaczy, 3. ze względu na specyfikę „Przemian” Otwinowskiego zanalizowano szczegółowo komentarz zamieszczony w tej edycji. Przy omawianiu artyzmu staropolskich tłumaczeń za punkt wyjścia przyjęto ustalenia J. Danielewicza dotycząca sztuki poetyckiej Owidiusza. Przeprowadzono też elementarne studia nad barokową teorią przekładu, niezbędne do ustalenia kryteriów oceny tłumaczeń. Zasadnicze badania prowadzono metodą analizy porównawczej fragmentów przekładów i oryginału. Autorka dochodzi do wniosku, że mimo wskazanych, nieuchronnych niedociągnięć artystycznych, ukazanie się staropolskich przekładów „Metamorfoz” było wielkim wydarzeniem w dziejach literatury polskiej, a wpływ tych dzieł na jej późniejszy rozwój miał wyraźnie dostrzegalne znaczenie.