Wybrane zagadnienia stylu językowego modlitewników staropolskich

Abstract

Przedmiotem niniejszej rozprawy są zagadnienia związane ze stylistycznym ukształtowaniem tekstów modlitwy staropolskiej. Przez styl językowy autorka rozumie "jedną z odmian funkcjonalnych języka realizowaną w tekście za pośrednictwem jednostek systemu leksykalno-frazeologicznego i gramatycznego języka nacechowanych stylistycznie i będących symbolami, wyznacznikami danego stylu". Obecny stan badań pozwala stwierdzić, że styl religijny należy do najstarszych wariantów stylowych polszczyzny. Jego rozwój jest ściśle związany z działalnością Kościoła w Polsce. Dzięki decyzjom hierarchii kościelnej doszło w średniowieczu do rozszerzenia zakresu użycia języka polskiego w komunikacji kościelnej, w wyniku czego były pod koniec doby staropolskiej były realizowane po polsku stosunkowo licznie składniki liturgii: objaśnianie Ewangelii, kazanie, modlitwa wstawiennicza, akty pokory i skruchy (spowiedź powszechna), wspólna recytacja dekalogu, tłumaczenia Kanonu mszalnego, modlitwy zebrane w modlitewnikach, przekłady Biblii. W związku z powyższym można mówić o istnieniu stylu religijnego już w polszczyźnie XV wieku.