Wyznaczniki tożsamości etnicznej (w świetle badań pogranicza polsko-białoruskiego)

Abstract

Autor dysertacji dokonuje analizy zarówno powszechnie znanych i standardowo wskazywanych w opracowaniach etnograficznych wyznaczników tożsamości etnicznej, jak i tych, które nie spotkały się dotąd z szerszym zainteresowaniem badaczy lub traktowano ich rolę jako drugorzędną. Celem rozprawy jest wyłonienie takich kryteriów, które w sposób najbardziej obiektywny pozwolą określać tożsamość jednostki i wyodrębnić najważniejsze dla każdej grupy etnicznej cechy kulturowych, które służą zachowaniu odrębności w środowisku kultury dominującej (na przykład w ramach jednego państwa czy też w unii regionów). Terenem badawczym jest tu pogranicze polsko-białoruskie, na którym autor przeprowadził badania terenowe po polskiej stronie granicy polsko-białoruskiej w okresie od 29 sierpnia 1998 roku do 15 października 1999 roku na obszarze pomiędzy Włodawą na południu (w sąsiedztwie granicy polsko-białorusko ukraińskiej), a wsią Muły na północy (pogranicze Polski, Białorusi i Litwy). Ich przedmiotem były werbalne przekazy mieszkańców; język, wyznanie, folklor — jako etniczny wizerunek siebie, wyobrażenie o sobie (swój–obcy) oraz funkcjonowanie obrazowych i semantycznych archetypów białoruskich (kultury mniejszościowej) w kulturze ludowej pogranicza.