Symbol orła w sztuce Judaizmu okresu rzymskiego i wczesnobizantyjskiego

Abstract

Przebywając w Palestynie i poza jej granicami w okresie rzymskim i wczesnobizantyjskim, można stwierdzić, że orzeł był jednym z uniwersalnych symboli występującym zarówno w sztuce pogańskiej, chrześcijańskiej i żydowskiej. Z powyższym fenomenem wiąże się zakres niniejszej rozprawy doktorskiej. Jej temat, obejmujący przedstawienia motywu orła w sztuce judaizmu od około I wieku p.n.e. do końca VI wieku n.e., dotyczy obecności tego symbolu w dekoracji Świątyni, synagog i domów studiów nad Torą (beth midrasz), grobowców i sarkofagów, a także sztuki użytkowej (monety, lampki, pierścienie i amulety). Dodatkowo w VI rozdziale poświęconym okresowi króla Heroda i jego następców, przedstawione zostały także przykłady występowania motywu orła w sztuce żydowskiej okresu perskiego i hellenistycznego. Zebranie całej ikonografii orła obecnej w sztuce judaizmu okresu rzymskiego i wczesnobizantyjskiego oraz jego interpretacja jest nadrzędnym celam tej pracy. Na podstawie dużej ilości zabytków zawierających symbol orła, ich powtarzalności w odpowiednich miejscach synagog, a także ze względu na jego obecność w sztuce sepulkralnej, użytkowej i magicznej (amulety) oraz opierając się na bazie całej żydowskiej tradycji, gdzie symbol orła pełnił ważną rolę - autor tej pracy starał się dociec, jakie mogło być jego symboliczne znaczenie w tej sztuce.