Nowe wyzwania dla badań w naukach o wychowaniu: perspektywa działania/aktywności

Abstract

W tekście przyjmuje się przypuszczenie, że w związku ze zmianami ekonomicznymi i społecznymi zarówno edukacja, jak też kształcenie, ujmowane jako aktywności profesjonalne, podobnie jak inne pola oddziaływania na Innego (zarządzanie, doradztwo, opieka, praca socjalna, komunikacja), znajdują się obecnie w fazie wewnętrznej rekompozycji i transformacji swojej roli społecznej. Wobec tego dążą do organizowania się nie tylko jako pola praktyki, które mogą być wzbogacane przez podejścia dyscyplinarne wyznaczające przedmiot badań, ale także do organizowania się w obrębie pola badawczego. Transformacji tej towarzyszy wiele orientacji epistemologicznych, teoretycznych i metodologicznych, które wymagają sprecyzowania. Celem tego tekstu jest dokonanie przeglądu tych orientacji i szczególne skupienie się z jednej strony na relacjach między kształceniem a działalnością profesjonalną, z drugiej na teoretycznej problematyce działania/aktywności. Tekst zorganizowany jest wokół hipotezy wyjściowej, że rozwój pól badawczych odpowiada polom praktyki. Ich analiza wymaga posłużenia się aparatem pojęciowym, który mógłby precyzyjnie połączyć konstruowanie aktywności z kształtowaniem podmiotów indywidualnych i zbiorowych.

In this text it is assumed that due to economic and social changes, both education and training, recognized as professional activity, as well as other fields of influencing the Other (management, counseling, care, social work, communication) are currently under internal recomposition and transformation of their social role. Therefore, they tend to organize themselves not only as fields of practice, that can be enriched by disciplinary approaches defining the object of study, but also within the research field. This transformation is accompanied by a number of epistemological, theoretical and methodological orientations, which require clarification. This paper aims to review these orientations and focus particularly on the relationship between education and professional activity on the one hand, and on the theoretical issues of action/activity on the other. The text is arranged around the initial hypothesis that the development of research areas corresponds to the fields of practice. Their analysis requires the use of a conceptual apparatus that could accurately combine the construction of activity with the shaping of individual and collective actors.