Posthumanizm jako ideologia i perspektywa badawcza
Streszczenie
Celem mojego artykułu jest próba pokazania, że posthumanizm jest
ideologią, która znajduje swoje przedłużenie w perspektywie
badawczej nazywanej posthumanistyką. Stosowane przeze mnie pojęcie
ideologii nie jest nacechowane negatywnie. Ideologia jest nieodłącznym
elementem towarzyszącym życiu społecznemu, a jej iluzoryczny
charakter oznacza w gruncie rzeczy tyle, że służy ona człowiekowi jako
narzędzie orientowania się w świecie. Ideologia zdaje również sprawę z
aktualnych wyzwań, przed którymi stoi społeczeństwo oraz ze
sprzeczności, które związane są z tymi problemami. Sprzeczność
obecna w posthumanizmie polega w mojej ocenie na tym, że
pryncypialnie wyklucza on wszelkie formy
humanizmu/antropocentryzmu, ale w praktyce nie może uciec od
jakiejś postaci humanizmu i antropocentryzmu. Są one niezbędne, by
oddać sprawiedliwość światom innych gatunków zwierząt, uzasadnić
porządek etyczny bliski posthumanistom czy móc posługiwać się
pojęciem sprawczości. My article aims at showing that posthumanism is an ideology that finds
its extension in research perspective called posthumanities. The notion
of ideology I apply is not a negative one. Ideology is an intrinsic element
of social life, and its illusive character essentially means that it serves as
a tool for man to orientate in the world. It also gives an account of the
current challenges faced by society and of the contradictions related to
them. In my opinion, the contradiction embedded in posthumanism is
that it excludes in a principled way all kinds of
humanism/anthropocentrism, but is virtually unable to escape some
form of humanism and anthropocentrism. They are necessary to do
justice to the worlds of other animal species, to substantiate the ethical
order that posthumanists feel close to, or to be able to use the notion of
agency.