Über einige Probleme der Struktur des dichterischen Kunstwerks

Abstract

Rozprawa wychodzi z założenia, że analiza strukturalna utworu poetyckiego i jego rozważenie społeczno-historyczne (oraz ocena) nie wyłączają się wzajemnie w sposób konieczny; mogą one — a po części także muszą — wzajemnie się uzupełniać. Samo strukturalne uporządkowanie, organizacja materiału w całość (w własny „świat”) pełni społeczno-ludzką funkcję: pozwala czytelnikowi przeżywać to właśnie rozwinięcie różnych możliwości, jak też to zwycięstwo nad niesfornym materiałem i nad siłami dysharmonii, tj. to właśnie ukształtowanie. Pomaga ona zatem człowiekowi w uzyskaniu pełnego zadowolenia i zaspokaja jego pragnienie doskonałości. Utwór ukształtowany — par excellence utwór językowy — jest obiektywizacją (ew. wywołaniem) wewnętrznych ludzkich aktywności. Materiał utworu jest nie tylko „wirtualny”, lecz ,,rzeczywisty”: utwór liryczny jest zatem nie czystą strukturą znakową (Zeichenstruktur), lecz kawałkiem ukształtowanego tworzywa językowego, do którego "dotykalnych" warstw tworzywa (litery i głoski) należą nie tylko pojęcia, lecz nieodzownie także uczucia, wrażenia, wyobrażenia, nastroje itp. (To co następuje jako reakcja na nie, należy od nich odłączyć, aczkolwiek obie te sfery trudno w czasie utrzymać z dala od siebie.) Tak więc artystyczne kształtowanie tworzywa językowego jest także w sposób konieczny rodzajem kształtowania wewnętrznej aktywności człowieka.