Propozycja oceny funkcjonowania zmysłu powonienia i stymulacji węchowej dzieci w ramach postępowania logopedycznego w zaburzeniach o różnej etiologii

Abstract

Smell disorders in neurological patients have been noticed by diagnosticians and therapists from various fields, but it is in only recent years that the sense of smell and the treatment of its disorders have become an important area of research and scientific exploration, also in speech therapy. The presented procedures for examining the sense of smell in children under 2 years of age and for olfactory‑respiratory stimulation serve illustrative purposes. They have been prepared in relation to the latest research, including neuropsychological and neuroanatomical research, and result from therapeutic experience in working with speech therapy patients with olfactory disorders. Research and observations conducted on a group of 100 children with developmental difficulties and without reflexes indicating correct reception of olfactory stimuli clearly indicate that the problem of olfactory disorders affects a very large group of children and has an impact on the overall functioning of a small person from the first moments of his or her life. Proposed diagnostic and therapeutic procedure protocol in olfactory disorders was developed and then used in the period 04/2022–04/2023 on patients aged 3 to 24 months at the Ołtaszynek Children’s Day Rehabilitation Center in Wrocław. The evaluation of the activities proves the effectiveness of the procedures used in terms of triggering reflexes accompanying the perception of odours, including the appearance of the nasal respiratory tract.

Zaburzenia węchu u pacjentów neurologicznych były zauważane przez diagnostów i terapeutów z różnych dziedzin, jednak dopiero ostatnie lata sprawiły, że zmysł węchu oraz terapia jego zaburzeń stały się ważnym obszarem badań i naukowych poszukiwań również w logopedii. Przedstawione w artykule procedury badania zmysłu powonienia u dzieci do 2. roku życia oraz stymulacji węchowo‑oddechowej mają charakter poglądowy, zostały przygotowane w odniesieniu do najnowszych badań, m.in. neuropsychologicznych, neuroanatomicznych, oraz wynikają z doświadczeń terapeutycznych w pracy z pacjentami logopedycznymi z zaburzeniami węchu. Badania i obserwacje przeprowadzone na grupie stu dzieci z trudnościami rozwojowymi i brakiem odruchów świadczących o prawidłowym odbiorze bodźców węchowych jednoznacznie wskazują, że problem zaburzeń olfaktorycznych dotyczy bardzo dużej grupy dzieci i wpływa na całościowe funkcjonowanie małego człowieka od pierwszych chwil jego życia. Zaproponowany protokół postępowania diagnostyczno‑terapeutycznego w zaburzeniach węchu został opracowany, a następnie zastosowany w okresie od kwietnia 2022 do kwietnia 2023 roku na pacjentach w wieku od 3 do 24 miesięcy w Dziennym Ośrodku Rehabilitacji Dziecięcej „Ołtaszynek” we Wrocławiu. Ewaluacja działań świadczy o efektywności zastosowanych procedur w zakresie wywołania odruchów towarzyszących odbiorowi zapachów, w tym pojawienia się nosowego toru oddechowego.