Odrzucanie sterylności. Przyczynek do rozpoznania wartości hedonicznych i witalnych w sporze o gender

Abstract

The article adopts a perspective in which relations between values are examined on a basis of cultural products and practices. The object of analysis is the gender dispute, which is treated as an axiotic space, which is a place of differing realizations of the same response to a value, or of divergent stances regarding the same tension between values. The tension central to the text is that between hedonic and vital values – a distinction drawn from Max Scheler’s axiology. This distinction reveals that while the prioritization of hedonic values clearly differentiates the opposing sides of the debate, both anti-gender rhetoric and feminist-queer thought (considered as a whole) perceive “disembodied” ideas of the subject as a threat to the vitality of individuals and societies. This differentiation also proves useful in framing the question of how images of vaginas and, more broadly, women’s bodies—used in confrontation with patriarchy – relate to the sphere of pleasure.

W artykule przyjęto perspektywę, w ramach której na podstawie wytworów i praktyk bada się relacje między wartościami. Obiektem analizy jest spór o gender. Potraktowany on został jako przestrzeń aksjotyczna, czyli miejsce odmiennych realizacji tej samej reakcji na wartość bądź różnych stanowisk względem tego samego napięcia między wartościami. Napięcie, na którym koncentruje się tekst, zachodzi między wartościami hedonicznymi a witalnymi, które to rozróżnienie zostało zaczerpnięte z aksjologii Maksa Schelera. Dystynkcja ta pokazała, że choć priorytet nadawany wartościom hedonicznym wyraźnie różnicuje strony sporu, to zarówno antygenderyzm, jak i myśl feministyczno-queerowa traktowana en bloc upatrują w „bezcielesnych” ideach podmiotu zagrożenia dla żywotności jednostek i społeczeństw. Rozróżnienie to okazało się również przydatne w sformułowaniu pytania o to, jak wizerunki wagin i, ogólnie, ciał kobiet używane w konfrontacji z patriarchatem mają się do sfery przyjemności.