From Voluntariness to Coercion: The Heterogeneity of Work Under Nonstandard Employment

Abstract

Although flexible employment is a prominent subject of sociological research, specific arrangements still require further investigation. This article addresses this gap by analyzing three nonstandard forms of employment among data analysts and care workers: ‘bogus’ self-employment, mandate contracts, and undeclared work. It addresses the main research question of whether such employment invariably worsens working conditions, or whether it can also constitute a desired form of employment. The study shows that the lack of formal regulation – which is a consequence of the lack of standard employment – does not automatically lead to precarization, and that workers’ motivations range from voluntariness to coercion, illustrating the heterogeneity of this broad category. Depending on the specific form of employment, labor market sector, age, and individual resources, such employment can function either as a strategic choice enabling certain benefits or as a source of precarization.

Choć elastyczne zatrudnienie stanowi przedmiot wielu badań socjologicznych, jego poszczególne formy wciąż wymagają pogłębionej analizy. Tę lukę uzupełnia artykuł, w którym przeprowadzona została analiza trzech niestandardowych form zatrudnienia wśród analityków danych i pracownic opieki: „pozornego” samozatrudnienia, umów-zleceń oraz pracy nierejestrowanej. Artykuł odpowiada na pytanie, czy niestandardowe zatrudnienie zawsze pogarsza warunki pracy, czy też może stanowić również pożądany typ umowy. Badanie pokazuje, że brak formalnych regulacji – będący konsekwencją braku standardowego zatrudnienia – nie prowadzi automatycznie do prekaryzacji, a motywacje pracowników i pracownic mieszczą się w spektrum od dobrowolności po przymus. W zależności od konkretnej formy zatrudnienia, sektora rynku pracy, wieku oraz indywidualnych zasobów niestandardowe zatrudnienie może funkcjonować zarówno jako strategiczny wybór umożliwiający uzyskanie korzyści, jak i prowadzić do prekaryzacji, co potwierdza wewnętrzne zróżnicowanie tej szerokiej kategorii.