Edukacja geograficzna w Kraju Kwitnącej Wiśni

Abstract

The article presents educational system in Japan and the position of geographical education in it. The conditions of obtaining teacher’s license are described, as well as the rules, cultural norms and solutions regarding upbringing and educating. The author analyzes geographical contents in textbooks (not only geography textbooks), as well as similarities and differences between education in Poland and Japan. The ideas, values and educational aims in Japan are presented. The differences between understanding education in Japanese and European cultures are highlighted. Nihonjin ron, fursato and kokoro are presented as the essence of Japanese upbringing and educating, and related to geographical education, as they are its core and they determine the importance of teaching geography in Japan. The fundamental differences in aims and directions of education between Poland and Japan are indicated. With relation to this, the author reflects on the crisis in culture and values, as well as the crisis in education. The lack of balance between upbringing and educating in curriculum and school reality is pointed out, as well as very strong cognitive aspect (intellectual development) together with the aspect of physical development and negligence of spiritual development of students. The author recounts paideia – ancient Greek rule of educating individuals, and refers back to the essence of education in Japan, including kokoro. In the summary, the opinions of Polish philosophers, educators and geographers on the necessity of balancing education and introducing education turned to values are recalled. Key words: geographical education in Japan, geographical education in Poland, superior aims of education, spiritual development, intellectual development, upbringing, balancing in education, paideia.

W opracowaniu przedstawiono system edukacji w Japonii i osadzenie w nim edukacji geograficznej. Opisano warunki zdobycia licencji nauczyciela. Zwrócono uwagę na zasady, zwyczaje kulturowe, rozwiązania dotyczące wychowania i nauczania. Przeanalizowano geograficzne treści nauczania w podręcznikach (nie tylko geografii). Zwrócono uwagę na podobieństwa i różnice w odniesieniu do edukacji w Polsce. Przedstawiono idee, wartości i cele edukacji w Japonii. Zaakcentowano różnice w pojmowaniu edukacji w japońskim oraz europejskim kręgu kulturowym. Zaprezentowano nihonjin ron, fursato i kokoro jako sedno wychowania i nauczania Japończyków. Odniesiono te pojęcia do edukacji geograficznej. Stanowią one jej rdzeń i decydują o istotnej roli szkolnej geografii w Japonii. Zarejestrowano zasadnicze różnice w celach, kierunkach edukacji w Japonii i w Polsce. Dokonano refleksji dotyczącej kryzysu kultury i wartości oraz kryzysu szkolnej edukacji. Odnotowano brak równowagi między wychowaniem a nauczaniem w zapisach programowych i w szkolnych realiach. Zwrócono uwagę na bardzo mocny aspekt poznawczy (rozwój intelektualny) wraz z aspektem rozwoju fizycznego przy jednoczesnym zaniedbaniu rozwoju duchowego uczniów. Przypomniano o paidei – starożytnej, greckiej zasadzie kształcenia człowieka – oraz powrócono do istoty edukacji w Japonii, w tym kokoro. W podsumowaniu przywołano głosy polskich filozofów, pedagogów, geografów w sprawie konieczności równoważenia edukacji oraz zaistnienia edukacji zwróconej ku wartościom.