Walka o przywrócenie polskiej pamięci zbiorowej dziejów IV Zarządu Głównego WiN po 1950 roku

Abstract

W artykule przedstawione zostały zmagania środowiska patriotycznego z władzą komunistyczną, która najpierw chciała zniszczyć dobre imię IV Zarządu Głównego WiN oraz wszystkich działaczy niepodległościowych, a następnie zetrzeć wszelki ślad po ich istnieniu. Po okrutnym śledztwie członkowie IV Zarządu zostali osądzeni w pokazowym procesie, którego przebieg był relacjonowany przez radio. Nie pozostało to bez odpowiedzi. Wśród głosu oburzenia znajdował się list robotników wrocławskich, przechowywany przez Urząd Bezpieczeństwa. W walkę o godną pamięć włączył się również Kościół, a w późniejszym okresie Solidarność. Wszystkie działania podejmowane, aby przechować pamięć o IV Zarządzie Głównym WiN spotykały się ze piętnowaniem przez ówczesną władzę komunistyczną. Mimo to prowadzone były dalsze działania. Powstały symboliczne mogiły, gdyż miejsce spoczynku ich ciał do dziś nie jest znane. Ważnym i niezwykle bogatym źródłem są grypsy z celi śmierci pisane przez prezesa IV Zarządu – Łukasza Cieplińskiego. Do przygotowania artykułu wykorzystano źródła archiwalne, wspomnienia, materiały prasowe oraz opracowania.

The article presents the struggles of patriotic activists with the communist authorities. Initially, the Communists wanted to destroy the good name of the fourth Main Directorate of „Freedom and Independence” and all independence activists, and then remove any trace of their existence. After a cruel investigation, members of the fourth Main Directorate were tried in a demonstration process. The course of the trial was reported on the radio. This was not without an answer. Among the voices of indignation was the letter of the Wrocław laborers, kept by the Security Office. The Church, and later Solidarność, also joined the battle for memory. All activities undertaken to preserve the memory of the fourth Main Directorate were stigmatized by the then communist authorities. Nevertheless, further activities were carried out. Symbolic graves were created, because the resting place of their bodies is not known today. An important and extremely rich source are secret messages written by the president of the fourth Main Directorate – Łukasz Ciepliński from the death cell. Archival sources, memories, press materials and studies were used to prepare the article.