Prehistoric and Early Medieval Fortified Settlements and High Medieval Castles on the Bohemian-Bavarian Borderland: Means of War, Power, or Symbols of Strength?

Abstract

The paper discusses the phenomenon of the persistence of the military, political, and social function of the present-day Bohemian-Bavarian borderland, shaped by the mountain ranges of the Bohemian Forest and the Šumava. The authors have traced the development of settlement patterns in prehistory, the Middle Ages, and the modern period, extending their studies to cover also to recent times. The discussed area constituted a barrier that limited cultural influences from both sides, which is reflected in the discovered relics of material culture. The paper also discusses, using numerous examples, the symbolic role of strongholds and castles located on mountain peaks, which came down to demonstrating the presence of power over the surrounding territory. The Bohemian-Bavarian frontier can also be seen as a peculiar landscape of conflict, which through its morphological characteristics imposed a timeless borderland form of political, military and social organisation.

W artykule omówiono fenomen trwałości funkcji militarnej, politycznej i społecznej obecnego pogranicza czesko-bawarskiego ukształtowanego przez pasma górskie Lasu Czeskiego i Szumawy. Autorzy prześledzili rozwój układów osadnictwa w prehistorii, średniowieczu i okresie nowożytnym aż do czasów współczesnych. Omawiany obszar stanowił barierę ograniczającą przenikanie się wpływów kulturowych pomiędzy obiema stronami pogranicza, co znajduje odzwierciedlenie w odkrytych reliktach kultury materialnej. W artykule na licznych przykładach omówiono również symboliczną rolę fortyfikacji i zamków zlokalizowanych na szczytach górskich sprowadzająca się przede wszystkim do demonstrowania władzy nad otaczającymi je terytoriami. Pogranicze czesko-bawarskie może być również postrzegane jako swoisty krajobraz konfliktu, który poprzez swoje cechy morfologiczne narzucał ponadczasową przygraniczną formę organizacji politycznej, wojskowej i społecznej.

В статье обсуждается феномен долговечности военной, политической и социальной функции современного чешско-баварского пограничья, сформированного горными хребтами Чешского леса и Шумавы. Авторы проследили развитие систем расселения от доисторических времен, в Средневековье, новое и новейшее время аж до наших дней. Обсуждаемая территория являлась барьером, ограничивающим проникновение культурных влияний между обеими сторонами пограничья, что нашло отражение в обнаруженных предметах материальной культуры. В статье на многочисленных примерах также рассматривается символическая роль укреплений и замков, расположенных на горных вершинах, сводящаяся прежде всего к демонстрации власти над окружающими территориями. Чешско-баварское пограничье можно также воспринимать как специфический ландшафт конфликта, который своими морфологическими особенностями установил вневременную пограничную форму политической, военной и социальной организации.