БИТВА ПРИ МОХАЧЕ 1526 г. И ЕЕ ВЛИЯНИЕ НА ГЕОПОЛИТИЧЕСКУЮ СИТУАЦИЮ В ЦЕНТРАЛЬНО-ВОСТОЧНОЙ ЕВРОПE

Abstract

Проблема турецкой экспансии, в контексте которой рассматривается битва при Мохаче, является с исследовательской точки зрения весьма актуальной. События первой трети XVI в. кардинально изменили историческое развитие Центрально-Восточной Европы, что напрямую связано с результатами битвы при Мохаче (29 августа 1526 г.). Дата сражения стала хронологической границей в истории не только Венгерского, Чешского королевств и территорий, входивших в их состав (например, современные Словакия, Хорватия и других). Неудачная внутренняя политика представителей чешско-венгерской линии династии Ягеллонов привела к потере поддержки влиятельных чешских панов и венгерских магнатов. Не удалось привлечь в борьбу против турецкой агрессии ведущих монархов Европы. Венгерские и чешские сословия недооценили уровень опасности и заботились больше о собственных политических и экономических интересах. Все это привело к „Мохачской катастрофе”, где погиб цвет венгерского дворянства. Согласно разным статистическими данным, королевское войско насчитывало 25 000–28 000 (из них 8000 иностранцев: чехи, поляки, хорваты, сербы, немцы, итальянцы, испанцы) воинов и 53–80 орудий. Численность турецкого войска составляла 55 000–65 000 воинов и 160 пушек. Поражение при Мохаче имело тяжелейшие геополитические последствия. Так, большинство венгерской мелкой и средней шляхты поддержало Яноша Запольяи, а представители высшей знати – Фердинанда І Габсбурга, избранного и на чешский трон. На карте Европы появилось зависящее от Турции Трансильванское княжество, а на другой части Венгрии возникла так называемая Королевская Венгрия. Таким образом, Турецкая империя установила гегемонию в центрально-восточном регионе Европы с дальнейшим расширением своего влияния.

Problem ekspansji tureckiej, w kontekście której jest rozpatrywana bitwa pod Mohaczem, jest bardzo istotny z badawczego punktu widzenia. Wydarzenia z pierwszej połowy XVI w. radykalnie zmieniły historyczny rozwój Europy Środkowo-Wschodniej, co jest bezpośrednio związane z wynikiem bitwy pod Mohaczem (29 sierpnia 1526). Data bitwy stała się, punktem odniesienia w dziejach nie tylko Królestwa Węgierskiego, Czeskiego i obszarów wchodzących ich skład (np. współczesnej Słowacji, Chorwacji i in.). Nieudana polityka wewnętrzna przedstawicieli linii czesko-węgierskiej dynastii Jagiellonów doprowadziła do utraty poparcia wpływowych panów czeskich i magnatów węgierskich. Nie udało się przyciągnąć czołowych monarchów Europy do walki z agresją turecką. Węgierskie i czeskie stany nie doceniły poziomu zagrożenia i dbały bardziej o własne interesy polityczne i gospodarcze. Wszystko to doprowadziło do „katastrofy pod Mohaczem”, w której zginął kwiat szlachty węgierskiej. Według różnych danych statystycznych armia królewska liczyła 25 000–28 000 żołnierzy (w tym 8000 cudzoziemców: Czechów, Polaków, Chorwatów, Serbów, Niemców, Włochów, Hiszpanów) i 53–80 dział. Liczebność wojsk tureckich wynosiła 55 000–65000 i 160 dział. Klęska pod Mohaczem miała poważne konsekwencje geopolityczne. Większość drobnej i średniej szlachty węgierskiej poparła Jana Zápolye, a przedstawiciele szlachty wyższej poparli Ferdynanda I Habsburga, który także został wybrany na tron czeski. Na mapie Europy pojawiło się zależne od Turcji Księstwo Siedmiogrodzkie, zaś w innej części Węgier powstały tzw. Węgry Królewskie. W ten sposób Imperium Tureckie ustanowiło hegemonię w środkowo-wschodnim regionie Europy z dalszą ekspansją swoich wpływów.

The problem of Turkish expansion, in the context of which the Battle of Mohacs is considered, is very relevant among researchers. Events of the first third of the 16th century radically changed the historical development of the region of Central-Eastern Europe, and this change was directly related to the defeat at the Battle of Mohacs on August 29, 1526. The date of the battle became a chronological border in the history of the Hungarian, Czech Kingdom and adjacent territories (Slovakia, Croatia and others). The unsuccessful internal policy of the representatives of the Czech-Hungarian line of the Jagiellonian dynasty led to a loss of support among the Czech szlachta and Hungarian magnates. It was not possible to attract the advanced monarchs of Europe to the fight against Turkish aggression. The Hungarian and Czech estates underestimated the level of danger and cared more about their own political and economic interests (The unsuccessful policy of the representatives of the Czech and Hungarian Jagiellon dynasty led to the loss of the support among the Czech lords, Hungarian magnates). All this led to the „Mohacs catastrophe”, where the flower of the Hungarian nobility died. According to various statistics, the royal army numbered 25–28 thousand (of which 8 thousand foreigners: Czechs, Poles, Croats, Serbs, Germans, Italians, Spaniards) soldiers and 53–80 guns. The number of Turkish troops was 55–65 thousand soldiers and 160 guns. The defeat at Mohacs had serious geopolitical consequences. Thus, the majority of the Hungarian small and middle gentry supported Janos Zapolyai, and representatives of the higher gentry supported Ferdinand I of Habsburg, who was also elected to the Czech throne. The Transylvanian principality appeared (depended on Turkey), and the so-called Royal Hungary arose on the other part of Hungary. Thus, the Turkish Empire established hegemony in the central-eastern region of Europe.