Drogi do ubóstwa. Protokół parafialny Teodora Herburtta – źródło do portretu warstw spauperyzowanych w Wilnie w I połowie XIX wieku

Abstract

Artykuł przybliża problematykę pauperyzmu w Wilnie w pierwszej połowie XIX wieku. Podstawą źródłową jest protokół parafialny Teodora Herburtta z lat 1840-1848, będący zbiorem „zeznań ubóstwa” osób, które wystąpiły o pomoc do Wileńskiego Towarzystwa Dobroczynności. Zachowany dokument zawiera nie tylko imiona wileńskich ubogich, ale także identyfikuje wyznanie, pochodzenie społeczne, sytuację rodzinną i przyczyny upadku materialnego. Dzięki niej poznajemy beneficjentów pomocy filantropijnej od strony prywatności.

The article introduces the issues of pauperism in Vilnius in the first half of the nineteenth century. The source basis is Teodor Herburtt’s parish protocol from the 1840–1848, which is a collection of “poverty testimony” of people who applied for help from Vilnius Charitable Society. The preserved document contains not only the names of the poor in Vilnius, but also identifies the religion, social background, family situation and causes of material decline. Thanks to it, we get to know the beneficiaries of philanthropic help from the privacy side.